برون رفت نهایی حکمت متعالیه از چالش ارتباط متغیر با ثابت برپایه اندیشه ی استاد جوادی آملی

مسئله ی ارتباط امر متغیر با ثابت یکی از مسائل فلسفی پیچیده است؛ چراکه متغیر، از جهتی که متغیر است، نمی‌تواند با ذات ثابت خداوند متعال در ارتباط باشد. ازاین‌رو بسیاری از فیلسوفان مسلمان کوشیده‌اند تا وَجه ثباتی برای متغیر در نظر گیرند. به‌رغم نکات ارزنده‌ای که پیشنهادهای ایشان برای گره گشایی از معضل یادشده دارند، اما هیچ‌یک به‌تنهایی نمی‌توانند این چالش را حل نمایند؛ چراکه در ثبات و تغیر، نسبت به غیر لحاظ نشده است؛ پس نمی‌توان برای امر متغیر دو چهره وجودی در نظر گرفت که از منظر امور ثابت، ثابت و از منظر امور متغیر، متغیر باشد. آیت‌الله جوادی آملی خوانش جدیدی در گره-گشایی از این مسئله دارند که بر تشکیک وجود استوار است. برابر این دیدگاه، همه مراتب وجود به ثباتی نفس‌الامری و غیر نسبی متصف هستند که برپایه مرتبه‌ وجودی آنها شدت و ضعف می‌یابد. ضعف ثبات در مراتب پایین وجود، مایه شکل‌گیری مفهوم منافق «تغیر» از این مراتب می شود. نوشتار پیش رو با هدف حل نهایی مساله ی ربط متغیر به ثابت بر اساس اصول حکمت متعالیه و با روش تحلیلی - انتقادی، نخست به تحلیل و بررسی اجمالی آرای مهم حکیمان مسلمان پرداخته و سپس با واکاوی دیدگاه استاد جوادی آملی، به برتری‌های دیدگاه ایشان در مقایسه با اقوال دیگر اشاره می‌کند.

the final exit of transcendent wisdom from the challenge of the relationship between the variable and the fixed based on the thought of master javadi amoli

one of the most complex philosophical issues is the relationship between the variable and the fixed. because the variable from the direction that is variable cannot be related to the fixed nature of god almighty. hence, many muslim philosophers have tried to consider a fixed aspect for the variable to relate to the fixed. despite the valuable points that their proposals have for solving this problem, none of them can solve this challenge alone; because in the issue of stability and change, the relativity is not taken into account; therefore, it is not possible to consider two existential figures for the variable fore making it fixed from the view of fixed matters and variable from the view of variable matters. master javadi amoli has a new reading in untying this issue which is based on the gradation of existence. according to this view, all levels of existence are characterized by non-relative noumenal stability, which intensifies and weakens based on their level of existence. the weakness of stability in the lower levels of existence forms a hypocritical concept of variable in these levels. the present article, with the aim of finally solving the problem of the relation of the variable to the fixed based on the principles of transcendent wisdom and analytical-critical method, first briefly analyzes the important views of muslim sages and then examines the master javadi amoli’s viewpoints and mentions to some advantages of his viewpoint over other statements.