اعتبارپذیریِ قوای شناختی؛ نقدِ پلنتینگا بر طبیعت‌گراییِ خداناباورانه

از نظر طبیعت‌گرایی و تکامل‌باوری، هدف و کارکرد نهایی قوای شناختی، سازگاری، بقا و تولید مثل است. لذا، قوای شناختی ما نه برای تولید باورهای صادق، بلکه برای رفتار سازگار به‌وجود آمده‌اند. آلوین پلنتینگا با این انگاره‌ی طبیعت‌گرایی مشکل دارد. از نظر او، اِشکال اصلی طبیعت‌گرایی آن است که درک درستی از نحوه‌ی ارتباط بین باور و رفتار را ندارد و اصولاً چنین ارتباطی را ردّ می‌کند. پلنتینگا با بررسی و نقد پنج دیدگاهِ طبیعت‌باور درباره‌ی ارتباط بین باور و رفتار، نتیجه می‌گیرد که اعتبارپذیریِ قوای شناختی بنابر تکامل‌باوری طبیعت‌گرایانه، پایین است و چون هر استدلالی علیه این قوا اقامه شود، نخست، نیاز به اطمینان‌بخشیِ قوای ادراکی دارد و دوم، اگر هم به عدم اعتمادپذیری این قوا برسیم، باوری خودشکن ایجاد کرده‌ایم، در هر دو صورت، طبیعت‌گرایی با انتقاد مواجه است. نقد پلنتینگا بر دیدگاه طبیعت‌گرایانه در اعتبار قوای شناختی از سوی برخی از فلسفه‌دانان با اِشکالاتی مواجه شد که عبارتند از: 1. بالا بودن احتمال ربط علّی باور با رفتار، 2. استدلال مبتنی بر ناباوریِ شخصی، 3. عدم تمایز میان معرفت تاملی و غیرتاملی، 4. یافتن شواهد مستقل برای اعتبارپذیری به‌منظور فرار از خودشکنی، 5. خارجی بودن جایگاه حالات ذهنی و 6. مشکل دور. ما معتقدیم غیر از اِشکال دور، پلنتینگا به‌درستی توانسته پاسخ مناسبی برای هریک پیدا کند. هدف این نوشتار، تحلیل، تکمیل، توسعه و نقد دیدگاه پلنتینگا در ردّ طبیعت‌گراییِ خداناباورانه از طریق قابلیت اطمینان‌بخشیِ‌ قوای شناختی است تا سازگارپذیریِ یافته‌های علم جدید با باورهای دینی را نشان دهیم.

Reliability of Cognitive Faculties: A Critic on Plantinga’s View on Atheist Naturalism

In the naturalism and evolutionism context, the ultimate objective and function of cognitive faculties is adaptation, survival and reproduction. Our cognitive faculties are not developed to generate true beliefs, therefore, but to have adapt behavior. Alvin Planatinga is not at ease with naturalism idea. To him, the problem with naturalism is the nonexistence of proper understanding on the manner by which the belief and behavior are interrelated, thus, he concludes that the reliability of cognitive faculties are founded on low naturalistic evolutionism; because any alleged argument against these faculties, first, requires reliable perceptual faculties and next, if we realize lack of reliability in these faculties we developed selfdefeating belief, consequently, in both the cases naturalism face criticism. Plantiga’s criticism on naturalism view as to reliability of cognitive faculties has made some philosophers encounter problems like: 1) high probability of interrelating casual belief and behavior, 2) argument based on personal incredulity, 3) lack of distinction between reflective and nonreflective knowledge, 4) finding independent evidence for reliability as to escape selfdefeating, 5) the external status of mental states and 6) the problem of circle. To the authors here, except the problem of circle, Plantiga has been able to find proper answer for the rest of five problems. The objective here is to analyze, complete, expand and criticize Plantiga’s notion in rejecting the atheistic naturalism through the ability to secure cognitive faculties to unveil consistency of the new scientific findings with religious beliefs.