نظری به الهیات مجازی در فلسفه‌ی نیچه

ازنظر نیچه، روان‌ آزاد برای رسیدن به مرحله‌ی آفرینش ارزش‌های نوین باید از دو گام حمل ارزش‌های فرادهش و نقد این ارزش‌ها عبور کند. اما در راه نیل به مرحله‌ی سوم، این مانع وجود دارد که روان آزاد هنوز در چارچوب ارزش‌نهیِ سنتی، به آفرینش ارزش‌ها مبادرت کند. ازدیگرسو، فلسفه‌ی نیچه که نام دیونوسوس را با خود یدک می‌کشد، گویی خود جلوه‌ای است از دل‌بستگی به ارزش‌های سنتی، چراکه دیونوسوس، ایزدی از ایزدان یونان است. باوجوداین، نیچه از دیونوسوس برای راندن خالصانه‌ی روان آزاد از گامه‌ی دوم به گامه‌ی سوم استفاده می‌کند. درواقع فلسفه‌ی دیونوسوسی با اهتمام به اساطیر، ذهن پژوهنده‌ای را که هنوز کاملاً از بند فرادهش نرسته است، برای ورود به مرحله‌ی آفرینش ارزش‌ها آماده می‌کند. نیچه به تلویح و تصریح، الهیات اپیکوری و هگلی را از آن نوع میانجی‌هایی برشمرده است که چنین گذاری را امکان‌پذیر ساخته‌اند. اما فلسفه‌ی دیونوسوسی وی، به‌صورت یک الهیات مجازی، با طرد بسیاری از عناصر فرادهش از خود، نمونه‌ای کامل‌تر و خالص‌تر به دست می‌دهد.

A view to virtual theology in Nietzsche’s philosophy

Abstract The free spirit, believes Nietzsche, has to go through two stages before reaching the stage of creating new values: first admitting traditional values; then criticizing them. However, on the way to the third stage, that of creating new values, the free spirit may still proceed to create values within the very framework of traditional values. Nevertheless, Nietzsche’s philosophy, being profoundly inspired by Dionysus, present a certain attachment to traditional values. However, it is clear that Nietzsche just uses Dionysus to let the free spirit pass from second stage to the third one. In fact, a philosophy, focused on Dionysus, prepares the researcher’s mind, not yet completely free from the tradition, to enter the stage of creation of values. Besides, Nietzsche, implicitly and explicitly, evokes Epicurean and Hegelian theologies, as a kind of intermediary capable of making possible such a passage. But his philosophy, deeply influenced by Dionysus, represents a virtual theology, which by refuting many elements of tradition, provides a more complete and pure example.