امکان خوانش توحیدی از نظریه‌های علمی

مقصود از خوانش توحیدی از یک نظریه‌ی علمی این است که آن نظریه را در بستر یک متافیزیک توحیدی تفسیر کنیم. براین‌اساس لازم است نشان دهیم که نظریه‌های علمی واجد نوعی متافیزیک هستند که در پرتوی آن متافیزیک، امکان تفسیرهای مختلف از آن نظریه فراهم می‌شود. به‌علاوه باید نشان دهیم که متافیزیک مذکور می‌تواند متافیزیکی مبتنی‌بر یک هستی‌شناسی توحیدی باشد. برخی از فلاسفه چنین خوانشی از نظریه‌های علمی را ناممکن می‌دانند، چراکه ازنظر آن‌ها چنین تلاشی با چهار چالش اساسی مواجه است: چالش تبیینی، منطقی، روشی و علمی. هدف ما در این مقاله آن است که نشان دهیم هیچ‌یک از چالش‌های یادشده نمی‌توانند نشان دهند که خوانش توحیدی از نظریه‌های علمی ناممکن است. براین‌اساس می‌توان متافیزیک علم را مبتنی‌بر یک هستی‌شناسی توحیدی شکل داد و نظریه‌های علمی را در بستر چنین متافیزیکی تفسیر کرد.

Constraints of the Cognitive Sciences of Religion in Explaining the Natural Process of the Formation and Strengthening of Religious Beliefs

The cognitive science of religion is a scientific approach to study the religion, which seeks to provide the causal explanations for religious beliefs and behaviors. The defenders of the cognitive sciences of religion try to explain the process of formation, strengthening, and prevalence of religious beliefs with the help of natural features of human mind and explaining its mode of operation. In their view, human mental tools are formed so that they have special support for the concept of God (and other basic concepts of religion). These mental tools have significant processing biases in accepting the religious beliefs, ultimately leading to the formation, strengthening, and spread of religious beliefs. Thus, this study was conducted to explain the natural process of the formation and strengthening of religious beliefs from the perspective of the cognitive sciences of religion, to extract the explanatory limitations of this approach. The findings of the present study showed that, the cognitive science of religion faces two basic explanatory constraints. The first type results from the lack of attention to the supernatural and social dimensions of religious phenomena, and the second type is due to the explanatory limitations of cognitive mechanisms.