صدرالمتالهین شیرازی و نحوه فاعلیت حق تعالی در نظام آفرینش: رابطه خدا با جهان از...

مقاله حاضر به بررسی دو نظریه فاعلیت بالقصد و فاعلیت بالتجلی است که به ترتیب از سوی متکلمان ، عرفا و صدرای شیرازی ، پیرامون رابطه ی خدا با جهان مطرح شده است . رویکرد اصلی مطالب آن تبیین نظریه ی فاعلیت بالتجلی صدرا است ، و این موضوع به دنبال نقد آرای متکلمان توسط ملاصدرا و با محوریت مباحث زیر به بحث نهاده می شود : 1- طریقه و شیوه ی استدلال صدرا برای حل پارادوکس نفی غرض در فعل باری از یک سو و اثبات غرض در افعال او از سوی دیگر . 2- راه حل صدرا برای رفع اشکال موجبیت و الزام در فعل باری ، یعنی توهمی که از ناحیه متکلمان به وجود آمده و تاکید او بر دو عنصر علمیت و رضامندی در نظریه فاعلیت ایجادی و سرانجام اثبات قدرت و اختیار مطلق باری تعالی . 3- تبیین صدرا از نظریه مقصود بالذات و غایة الغایات بودن حق تعالی در نظام هستی . 4- بیان ادله و مبانی صدرا در نظریه فاعلیت بالتجلی و ذکر نسبت آن با آرای عرفا .