لزوم بومی‌سازی دانش بهسازی ماشین‌های حفار تی‌بی‌ام در شرایط متنوع زمین‌شناسی ایران

پیشینه حوزه‌های مطالعاتی مشترک مابین مهندسین مکانیک با متخصصین علوم زمین را می‌توان در شروع مباحث ترامکانیک دانست. مطالعات ترامکانیک در حیطه علوم زمین، بیشتر بر حوزه زمین‌شناسیِ نظامی (توسعه صنعت ماشین‌آلاتِ جنگی بر پایه شناخت مورفولوژی عوارض زمین‌ و نیز مباحث مکانیک خاک و سنگ) متمرکز بوده است. اما یکی از حوزه‌های صنعتیِ مشترک میان مهندسین مکانیک و زمین‌شناسان در کشور ما، فناوری تونل‌سازی مکانیزه است. طراحی و ساخت ماشین‌های حفار تی‌بی‌ام (در شرکت‌های سازنده خارجی)، بر اساس نتایج مطالعات زمین‌شناسی انجام می‌گیرد. شرایط خاص زمین‌شناسی ایران موجب شده استفاده از ماشین‌های حفار وارداتی، در پروژه‌های تونل‌سازی با چالش‌های فراوانی مواجه باشد. نقص‌های فنی و عملکرد قطعات مختلف دستگاه (و حتی میزان مواد مصرفی دستگاه: انواع روغن، گریس و...) نیز به‌طور مستقیم مرتبط با تغییرات شرایط زمین‌شناسی سازندهای مسیر پیشروی است. گاهی در حین حفاری، تغییرات ناگهانی شرایط زمین‌شناسی (وقوع مخاطراتِ پیش‌بینی نشده)، موجب می‌شود که اعضای تیم راهبری دستگاه برای ادامه روند پیشروی، ناگزیر به اِعمال تغییراتی در ساختار مکانیکی تی‌بی‌ام گردند. در این مقاله ضمن پرداختن به تجارب راهبری ماشین‌های تی‌بی‌ام در پروژه‌های «قمرود، چمشیر، بازی‌دراز و کرمان»، به ضرورت بومی‌سازی دانش در زمینه تامین قطعات یدکی و بهسازی ماشین‌های تی‌بی‌ام پرداخته شده است.