جداسازی و تعیین هویت انگل لیشمانیا میجر و لیشمانیا تورانیکا در پشه خاکی فلبوتوموس پاپاتاسی استان گلستان

سابقه و هدف: بیماری لیشمانیوز یکی از بیماری مهم مناطق گرمسیری در جهان و ایران می‌باشدکه علی‌رغم تلاش‌های گسترده برای ساخت واکسن تاکنون موفقیتی به همراه نداشته و دیگر روش‌های متداول کنترل نیز نتوانسته است از گسترش روز افزون بیماری بکاهد. لذا شناخت و تعیین هویت انگل لیشمانیا در ناقل با استفاده از روش‌های نوین مولکولی هدف اصلی تحقیق است، تا بتوان با تعیین هویت انگل و دیگر خصوصیات اکولوژی و بیولوژی ناقل، برای کنترل بیماری به‌صورت منطقه‌ای برنامه‌ریزی کرد.مواد و روش‌ها: پشه‌های خاکی با استفاده از تله چسبان و تله نورانی صید شدند، سپس سر و انتهای بدن پشه‌های خاکی جدا و روی لام مونته قرار گرفت و با استفاده از میکروسکوپ و کلید تشخیصی گونه‌های آن‌ها تعیین شد. از شکم و سینه برای استخراج dna استفاده شد. انگل لیشمانیا با استفاده از ژن its rdna ردیابی و با روش آنالیز هضم آنزیمی (rflp) و نیز تعیین توالی شناسایی شد.یافته‌ها: از 168 پشه خاکی فلبوتوموس پاپاتاسی صید شده، تعداد 18 عدد دارای آلودگی لیشمانیایی با دو گونه انگل لیشمانیا میجر یا تورانیکا بودند که پس از تکثیر ژن its rdna و با nested pcr و rflp و تعیین توالی،این یافته مورد تایید قطعی قرار گرفت.استنتاج: با استفاده از روش‌های نوین مولکولی، لیشمانیا میجر به‌عنوان عامل و فلبوتوموس پاپاتاسی به‌عنوان ناقل اصلی لیشمانیوز جلدی روستایی در ایران و منطقه ترکمن صحرا مورد تایید مجدد قرار گرفت. وجود لیشمانیا تورانیکای غیربیماری‌زا در فلبوتوموس پاپاتاسی و مخازن حیوانی، می تواند نقش این انگل را در دوام و پایداری سیکل بیماری مطرح سازد.