بررسی کمی و کیفی آلکالوئیدهای پیرولیزیدینی در اندام‌های ریشه، برگ،گلبرگ‌ها و بذور گیاه دارویی گاو زبان ایرانی

سابقه و هدف: آلکالوئیدهای پیرولیزیدینی دسته مهمی از سموم گیاهی هستند. تاکنون بیش از 200 نوع از این آلکالوئیدها شناسایی شده است. گیاهان حاوی این آلکالوئیدها عامل مرگ و میر و بیماری‌زایی معنی‌داری در پستانداران از جمله انسان می‌باشند. در این مطالعه کمیت و کیفیت آلکالوئیدهای پیرولیزیدینی در اندام‌های مختلف گاو زبان ایرانی (ëchium amoenum fisch. mey.) در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت.مواد و روش‌ها: در این مطالعه وجود pâs به صورت کیفی در اندام‌های ریشه، برگ، گلبرگ و بذرهای گیاه گاو زبان ایرانی با استفاده از معرف ارلیخ بررسی شد. ایجاد رنگ با شدت‌های مختلف در تمامی اندام‌ها به جز در بذور این گیاه وجود pâs را ثابت کرد. هم چنین مقدار pâs و n اکساید آن‌ها بر اساس سنسیونین در نمونه‌ها با روش اسپکتروفتومتری تعیین شد. این روش برای آلکالوئیدها و سایر ترکیبات که یک بخش بازی غیر اشباع (حلقه d پیرولین) دارند اختصاصی است.یافته‌ها: مجموعpâs و n اکساید محاسبه شده در 500 میلی گرم از نمونه‌های ریشه 053/0 031/0 میلی‌گرم، برگ‌ها 369/0 میلی‌گرم، گلبرگ‌ها 026/0 میلی‌گرم و در بذور این گیاه مواد pâs در مقیاس قابل اندازه‌گیری مشاهده نگردید.استنتاج: در مقایسه با ld 50 سنسیونین (mg/kg24/2±12/64) و دوز سمی کشنده پیرولیزیدین آلکالوئیدها(mg/kg 167 6) و دوز سمی غیرکشنده پیرولیزیدین آلکالوئیدها (mg/kg 27 2)، عملاً نمونه‌های برگی گاو زبان ایرانی توانایی ایجاد عوارض حاد حاصل از pâs را داشته و این در صورتی است که نمونه‌های بذری، گلبرگی و ریشه توانایی ایجاد این نوع از مسمومیت‌ها را ندارند. ولی در معرض قرار گرفتن طولانی مدت، حتی سطوح پایینی از pâs ممکن است باعث آسیب فزاینده‌ای به ارگان‌های بدن و باعث هپاتوکسیسیتی شود.