تعیین فون و نوسانات جمعیت پشه خاکی ها در استان خراسان جنوبی

سابقه و هدف: در ایران بیماری‌های مهم لیشمانیوز جلدی و تب پاپاتاسی توسط پشه‌خاکی‌ها انتقال می‌یابند. شناسایی گونه‌های مختلف پشه خاکی‌ها و نوسانات فصلی آن‌ها در استان خراسان جنوبی از ضروریات برنامه‌های مبارزه با ناقلین در این استان می‌باشد. لذا این مطالعه به منظور تعیین فون پشه‌خاکی‌های استان خراسان جنوبی انجام گردید.مواد و روش‌ها: در این پژوهش هفت شهرستان استان خراسان جنوبی در ماه‌های اردیبهشت، خرداد، تیر و مرداد سال 1391 مورد نمونه‌برداری قرار گرفتند. جمع‌آوری پشه‌خاکی‌ها به روش تله‌گذاری (تله‌ چسبان) انجام گرفت و پس از شناسایی گونه‌ها، فعالیت ماهیانه و فرکانس حضور گونه‌ها در سطح استان بررسی شد.یافته‌ها: در این مطالعه از مجموع 1294 نمونه جمع‌آوری شده از شهرستان‌های استان خراسان جنوبی، 171 عدد پشه‌خاکی شناسایی شدند. گونه‌های شناسایی شده به دو جنس sergentomyia و phlebotomu تعلق داشتند که شامل phlebotomus sergenti s.l.، ph. papatasi، sergentomyia sintoni و s. dentate بودند. گونه فلبوتوموس سرژنتی که ناقل اصلی لیشمانیوز جلدی شهری در ایران است، به‌عنوان گونه غالب در این استان شناسایی شد. بیش‌ترین فراوانی فلبوتوموس سرژنتی در شهرستان درمیان با 2/29 درصد و کمترین فراوانی آن در شهرستان بشرویه با 1 درصد بود.استنتاج: براساس نتایج به دست آمده گونه‌های شناسایی شده در این مطالعه جزو ناقلین بیماری لیشمانیوز جلدی می‌باشند. هم‌چنین با توجه به غالب بودن گونه ناقل فلبوتوموس سرژنتی و حضور این گونه در تمام مناطق مورد مطالعه خصوصاً در تیرماه، سیستم بهداشتی استان باید مراقبت‌های لازم در مورد لیشمانیوز جلدی شهری را انجام دهد.