ﺗﺠﻤﻊ میزان ﻓﻠﺰات ﺳﻨﮕﯿﻦ خاک زراعی با کاربرد لجن و پساب شهرک صنعتی آق قلا

سابقه و هدف: لجن و پساب فاضلاب‌های صنعتی به دلیل دارا بودن مقادیر زیادی از عناصر غذائی، به‌عنوان کود مورد استفاده قرار می‌گیرند. فلزات سنگین آلاینده‌های اصلی یافت شده در لجن و پساب‌های صنعتی هستند. هدف از انجام این پژوهش بررسی اثر لجن دفعی و پساب تصفیه خانه فاضلاب شهرک صنعتی آق قلا بر غلظت فلزات سنگین خاک می‌باشد.مواد و روش‌ها: در این مطالعه توصیفی تحلیلی، تعداد 72 نمونه پساب، خاک و لجن طبق روش‌های استاندارد، جمع‌آوری و هضم شد. سپس غلظت فلزات سنگین در نمونه‌ها با پولاروگراف تعیین مقدار شد. کلیه داده‌ها با سطح اطمینان 95 درصد مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد که میانگین غلظت cd، cu ، pb و zn (mg/kd dw) در لجن دفعی به ترتیب 53/0، 9/15، 44/1 و 7/692 و کم‌تر از حداکثر مجازepa بوده است. غلظت آن‌ها در پساب خروجی جهت تخلیه به آب‌های سطحی غالباً در محدوده استاندارد بوده است. میانگین غلظت این فلزات در خاک آبیاری شده با پساب بیش‌تر از خاک شاهد بوده به طوری که غلظت سرب و روی به ترتیب بیش از 130 و 4 برابر و کادمیوم و مس کم‌تر از 2 برابر در یک دوره 10 ساله افزایش داشته اند. با توجه به آزمون آنالیز واریانس یک طرفه غلظت zn و pb در نمونه‌های خاک، لجن و خاک شاهد با اطمینان 95درصد دارای اختلاف معنی‌داری بوده است (05/0< p). اما برغلظت cd و cu تاثیرگذار نبوده است (05/0> p).استنتاج: با توجه به اینکه غلظت فلزات سنگین مورد مطالعه کم‌تر از حداکثر مجاز می‌باشد، استفاده از پساب و لجن دفعی در زمین‌های کشاورزی و فضای سبز با توجه به کمبود آب در این مناطق با رعایت ضوابط زیست محیطی امکان‌پذیر می‌باشد.