تاثیر تغییر در مکانیزم پرداخت برعملکرد مراقبتهای درمانی سرپایی مراکز بهداشتی و درمانی روستایی مجری طرح پزشک خانواده در شهرستانهای شمال کشور

سابقه و هدف: طرح پزشک خانواده و بیمه روستایی یکی از اصلاحات انجام شده در سیستم خدمات بهداشتی اولیه ایران بوده است که به منظور بهبود عملکرد به ویژه در بخش درمان این سیستم از نیمه دوم سال 1384 در تمام روستاها و شهرهای با جمعیت زیر بیست هزار نفر در سراسر کشور به مرحله اجرا گذاشته شده است. از جمله تغییرات ایجاد شده نحوه به کارگیری و مکانیزم پرداخت اعضای تیم پزشک خانواده می‌باشد که به طور بالقوه‌ای می‌تواند عملکرد آن‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. در این مقاله تغییر عملکرد مراکز بهداشتی و درمانی در بخش مراقبت‌های درمانی سرپایی در شهرستان‌های ساری و جویبار (استان مازندران) در قبل و بعد از اجرای طرح پزشک خانواده مورد مقایسه قرار گرفته اند.مواد و روش‌ها:‏ این بررسی شامل دو مطالعه موردی (case study) در دو شهرستان می‌باشد. داده‌های این تحقیق مربوط به 30 مرکز بهداشتی و درمانی روستایی شهرستان ساری و 12 مرکز شهرستان جویبار بوده است. داده های این تحقیق بر مبنای داده‌های موجود در نظام ثبت اطلاعات خدمات بهداشتی اولیه نظام سلامت می‌باشد که از یک چک لیست برای جمع‌آوری اطلاعات استفاده شده است. اطاعات مربوط به دوره زمانی یک‌سال قبل و سه سال بعد از اجرای طرح پزشک خانواده مورد مقایسه قرار گرفته است.یافته‌ها: افزایش قابل ملاحظهای در تعداد ویزیت پزشکان بعد از معرفی طرح پزشک خانواده اتفاق افتاده است که حدود شش برابر عملکرد پزشکان عمومی در سیستم شبکه مراقبت‌های اولیه بهداشتی در همان مراکز می‌باشد. تغییر تقریباً دو برابری هم در خدمات واحد تزریقات و پانسمان و هم در خدمات آزمایشگاهی مراکز مجری طرح پزشک خانواده اتفاق افتاده است.استنتاج:‏ ارائه‌کنندگان این خدمات در همان شرایط حاکم بر نظام ارائه خدمات بهداشتی اولیه کشور رفتاری را انتخاب نموده‌اند که افزایش عملکرد نیروی انسانی تا سطح حدود شش برابر افراد مشابه در همان واحدهای ارائه خدمات در نظام قبلی می‌باشد. این تغییر با مشی آهسته تر، در سایر فعالیت‌های مرتبط با زنجیره خدمات درمانی بیماران شامل خدمات تزریقات و پانسمان و خدمات آزمایشگاهی نیز مشاهده گردیده است.