ارزیابی پایایی و تکرارپذیری پرسش‌نامه بسامد مصرف غذایی و شناسایی الگوهای غذایی غالب در بزرگسالان دارای اضافه وزن و چاق تبریز

سابقه و هدف: مطالعه حاضر به منظور ارزیابی پایایی و تکرارپذیری پرسش‌نامه بسامد مصرف غذایی (food frequency questionnaire یا ffq) و شناسایی الگوهای غذایی غالب در بزرگسالان دارای اضافه وزن و چاق [نمایه توده بدنی (body mass index یا bmi) بیش از 99/24 کیلوگرم بر مجذور متر] تبریز انجام گرفت.مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر شامل دو مطالعه بود؛ 1 مطالعه پایلوت (30 نفر) برای ارزیابی پایایی و تکرارپذیری پرسش‌نامه ffq و 2 مطالعه مقطعی (422 نفر) برای شناسایی الگوهای غذایی غالب در افراد دارای اضافه وزن (5/22 درصد) و چاق (5/77 درصد). پرسش از شرکت کنندگان توسط دو پرسش‌نامه ffq 189 موردی با فاصله یک ماه انجام گرفت. پس از تایید پایایی و تکرارپذیری پرسش‌نامه، دریافت‌های غذایی یک سال گذشته 422 فرد 60 20 ساله ساکن تبریز توسط پرسش‌نامه ffq جمع‌آوری شد. وزن و قد طبق دستورالعمل استاندارد اندازه‌گیری و نمایه توده بدنی (bmi) محاسبه شد. برای تعیین الگوهای غذایی غالب از روش تحلیل عاملی استفاده گردید.یافته‌ها: ضریب همبستگی بین دو پرسش‌نامه بسامد خوراک غذایی با فاصله یک ماه، از 60/0 (سیر) تا 97/0(سیب‌زمینی) متغیر بود. بر اساس تحلیل عاملی انجام شده، سه الگوی غذایی غالب «سالم، غربی و سنتی» شناسایی گردید. ضریب همبستگی برای این سه الگوی غذایی به ترتیب 90/0، 83/0 و 92/0 محاسبه شد. در کل این الگوهای غذایی 23 درصد از واریانس را توجیه ‌کردند.استنتاج: پرسش‌نامه بسامد خوراک غذایی مورد مطالعه از روایی و پایایی خوبی برای بررسی بار مصرف مواد غذایی برخوردار است و با استفاده از پرسش‌نامه بسامد خوراک غذایی مذکور، سه الگوی غذایی غالب در بزرگسالان دارای اضافه وزن و چاق شناسایی گردید.