تمایز بین سلول‌های دهانه رحم با استفاده از تکنیک‌های پردازش تصویر

سابقه و هدف: حضور سه دسته اصلی سلول‌های سنگفرشی موجود در دهانه رحم در نمونه‌های پاپ اسمیر توسط الگوهای مختلف به صورت نسبی موید وضعیت‌های گوناگون هورمونی بیمار است. تاکنون استفاده از میکروسکوپ چشمی جهت شمارش و تمایز سلول‌ها به دلیل اتلاف زیاد زمان و امکان بروز خطا، مانع از کاربرد آسان آن در آزمایشگاه بوده است؛ بنابراین هدف این مطالعه، طراحی ابزار سنجش سریع و دقیقی با کمک نرم‌افزارها و تکنیک‌های پردازش تصویر جهت شناسایی و افتراق این سلول‌ها از یکدیگر بود.مواد و روش‌ها: در مطالعه حاضر از تصاویر 20 لام پاپ اسمیر که به روش lbc (liquid based cytology) تهیه شده بود و متعلق به بیماران یا مراجعینی بود که به آزمایشگاه پاتولوژی شهریار شهر ساری مراجعه نمودند، استفاده شد. از هر لام، 150 سلول دهانه رحم (50 سلول superficial، 50 سلول intermediate و 50 سلول parabasal) زیرنظر متخصص پاتولوژی جداسازی شد و با استفاده از نرم‌افزار matlab و تکنیک‌های پردازش تصویر مورد تایید و تمایز قرار گرفت. در انتها پاتولوژیست دیگری به صورت کورکورانه (blind) نتایج پردازش سلول‌ها را از جهت صحت سلول‌های شناسایی شده با استفاده از میکروسکوپ نوری مورد تایید قرار داد.یافته‌ها: روش ارایه شده، توانایی شناسایی سه رده سلولی مذکور بر اساس اندازه هسته، اندازه سیتوپلاسم و نسبت آن‌ها به یکدیگر (nuclear cytoplasmic ratio یا n/c ratio) را در مدت زمان یک پنجم موردنیاز برای مطالعه همان اسلایدها با روش چشمی سنتی توسط میکروسکوپ نوری را داشت. ضریب kappa برابر با 981/0 محاسبه شد (001/0 > p) که بیانگر همپوشانی 98 درصدی نتایج به دست آمده از روش پیشنهاد شده با مشاهدات پاتولوژیست متبحر دوم بود.استنتاج: پس از حصول اطمینان از کارایی قابل قبول این روش جهت شناسایی و شمارش افتراقی سه دسته سلول دهانه رحم و جهت طراحی مطالعه‌ آینده‌نگری که شامل اندازه‌گیری هم‌زمان هورمون‌های استروژن و پروژسترون بیمار باشد، به ارزیابی میزان کارایی این روش به عنوان جایگزینی ارزان و سریع و با دقت قابل قبول جهت تایید وضعیت هورمونی بیمار نیاز می‌باشد.