ارزیابی غلظت آرسنیک، روی، سرب و مس منابع آب زیرزمینی دشت تویسرکان و تهیه نقشه توزیع مکانی عناصر

سابقه و هدف: با توجه به آلودگی روز افزون منابع آب قابل بهره‌برداری و اهمیت پایش مداوم آن‌ها، در این پژوهش، نسبت به ارزیابی غلظت آرسنیک، روی، سرب و مس منابع آب زیرزمینی دشت تویسرکان و تهیه نقشه پهنه‌بندی عناصر اقدام گردید. مواد و روش ها: 20 حلقه چاه در سطح دشت انتخاب و نمونه‌برداری از آن‌ها طی فصول بهار و تابستان سال 1391 مطابق روش استاندارد انجام شد. قرائت غلظت عناصر نیز پس از انجام آماده‌سازی نمونه‌ها از طریق افزودن اسید نیتریک غلیظ، حرارت دادن، هم‌زدن و صاف کردن توسط کاغذ صافی واتمن 42، توسط دستگاه icp انجام شد. برای تهیه نقشه‌ پهنه‌بندی عناصر و پردازش آماری داده‌ها نیز به ترتیب از نرم‌افزارهای arcgis و spss استفاده شد. یافته ها: میانگین غلظت آرسنیک، روی، سرب و مس نمونه‌ها در فصل بهار به ترتیب برابر با 76/0±68/3، 84/0±85/3، 35/0±66/1 و 01/1±59/8 و در فصل تابستان به ترتیب برابر با 83/0±99/3، 12/1±30/6، 71/0±85/1 و 85/1±49/12 ppb بود. مقایسه میانگین غلظت عناصر در نمونه ها با رهنمود who و سازمان حفاظت محیط زیست ایران بیانگر وجود اختلاف معنی‌دار (05/0>p) می باشد. به طوری که میانگین غلظت تجمع یافته عناصر پایین‌تر از حد مجاز بود. استنتاج: گرچه در حال حاظر منابع آب زیرزمینی دشت تویسرکان در معرض آلودگی بیش از حد مجاز به فلزات سنگین نیستند، اما استفاده بی‌رویه و بلندمدت از نهاده‌های کشاورزی و همچنین استقرار صنایع آلاینده می‌تواند ضمن تهدید منابع آب‌ زیرزمینی این منطقه، تبعات غیر قابل جبرانی را نیز به دنبال داشته باشد.