ارتباط بین خودکارامدی رانندگی با ابعاد خستگی در رانندگان سالمند

سابقه و هدف: رانندگی، یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که می‌تواند بر کیفیت زندگی سالمندان تاثیرگذار باشد. سالمندان ممکن است نسبت به سایر گروه‌های سنی بیش تر به رانندگی وابسته‌ باشند. زیرا این توانایی برای دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی، کار و فعالیت‌های اجتماعی ضروری است و در حفظ استقلال و خود مختاری سالمندان نقش مهمی ایفا می‌کند. افزایش سن تغییرات قابل توجهی در توانایی‌های فیزیکی، شناختی، ادراکی و حسی ایجاد می‌کند که همه این عوامل در رانندگی، که نیازمند دقت و توجه بالا دارد، اهمیت دارند. حرکت و فعالیت یکی از ارکان اصلی سلامتی در دوران سالمندی است و رانندگی نقش کلیدی در تحرک افراد سالمند در جامعه دارد. با افزایش جمعیت سالمندان، تعداد رانندگان سالمند نیز به موازات آن بیش‌تر شده است. خودکارآمدی در رانندگی از مهارت‌های مهم در این زمینه است که شناخت عوامل موثر بر آن اهمیت دارد. این مطالعه با هدف بررسی ارتباط بین خستگی و خودکارآمدی و رانندگی میان رانندگان سالمند، در شهرستان قائم‌شهر انجام پذیرفت.مواد و روش‌ها: این تحقیق به صورت مطالعه مقطعی و توصیفی- تحلیلی، در بین رانندگان مرد 60 سال و بالاتر عضو اتحادیه تاکسیرانی قائم شهر، ساکن شهر قائم‌شهر انجام شد. در این پژوهش 310 نفر از واجدین شرایط ورود به مطالعه به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. برای جمع‌آوری داده‌ها، از فرم اطلاعات جمعیت‌شناسی، ابزارهای چند بعدی خستگی اسمیتس و خود کارآمدی رانندگی آدلاید استفاده شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون همبستگی و رگرسیون خطی چندگانه انجام شد.یافته‌ها: میانگین سنی شرکت‌کنندگان 3/28 ± 64/96 سال بود و دامنه سنی آن‌ها بین 60 تا 75 سال قرار داشت. بیش‌ترین سطح تحصیلی شرکت‌کنندگان زیر دیپلم بود (42 درصد). اکثریت آن‌ها بین 30 تا 50 سال سابقه رانندگی داشتند. میانگین خودکارآمدی رانندگی در بین رانندگان سالمند قائم‌شهر 15/74±101/87 بود. نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد دو متغیر سن و تعداد سال‌های سابقه گواهینامه دارای ارتباط معنادار و معکوس با نمره خودکارآمدی رانندگی می‌باشند. به عبارت دیگر با افزایش سن و تعداد سال‌های سابقه گواهینامه، نمره خودکارآمدی رانندگی به‌طور معنی‌داری کاهش می‌یابد. ارتباط بین نمرات پرسشنامه‌های خستگی و خودکارآمدی رانندگی معنادار و معکوس بود(0/001>p)، به‌طوری‌که با افزایش نمره خستگی، نمره خودکارآمدی در سالمندان کاهش می‌یابد. براساس نتایج رگرسیون خطی چندگانه، متغیرهای تحصیلات، وضعیت اقتصادی- اجتماعی بیماری مزمن، نمرات خودکارآمدی دارای ارتباط معنادار با نمره خستگی بودند. هم‌چنین براساس نتایج این مدل، به ازای هر واحد افزایش در نمره خودکارآمدی، نمره خستگی 0/18 کاهش می یابد. براساس نتایج رگرسیونی متغیرهای درآمد ماهانه، نوع وسیله نقلیه و نمره خستگی با نمره خودکارآمدی رانندگی ارتباط معناداری داشتند(39/5=r^2).استنتاج: پژوهشگران پیشنهاد می‌کنندکه باتوجه به نتایج این تحقیق، استفاده از رویکرد توانبخشی در رانندگی و مداخلاتی که می‌تواند حمایت روانی در کاهش خستگی در رانندگان سالمند تضمین کند، ضروری می‌باشد. نتایج این مطالعه می‌تواند به سیاستگذاران در حوزه سالمندی کمک کند که با در نظر گرفتن عوامل تاثیرگذار در کاهش خودکارآمدی رانندگی در رانندگان سالمند، برنامه‌های توانبخشی جهت بهبود میزان خودکارآمدی رانندگی را در سالمندان طراحی‌ کنند و با همکاری سازمان بهزیستی و شهرداری این برنامه‌ها را در جمعیت سالمندان اجرا کنند

the relationship between fatigue dimensions and self-efficacy in driving among older adult drivers

background and purpose: driving is a crucial ability that can impact the quality of life for elderly individuals. older adults may rely more on driving compared to other age demographics. as individuals age, there are significant changes in physical, cognitive, intellectual, and emotional abilities that are crucial for driving, a skill essential for accessing healthcare, therapy services, work, and social activities, as well as maintaining independence and autonomy in the elderly. mobility and physical exertion are crucial aspects of health for older individuals, and driving significantly contributes to their ability to move within society. the increase in the elderly population has led to a rise in the number of older drivers. proficiency in self-efficacy in driving is a crucial ability in this profession that acknowledges the significant aspects of this issue. this study aimed to investigate the correlation between weariness, self-efficacy, and driving behavior among older drivers in an urban setting.materials and methods: this study was a progressive and descriptive-analysis study conducted among older drivers aged 60 and older who were members of the taxi association. three hundred and ten eligible participants were chosen using the convenience sampling approach. the data was collected using the demographic data form, the multidimensional fatigue inventory, and adele’s self-efficacy scale. the data was analyzed using descriptive statistics, multiple linear regression, and pearson correlation tests.results: the participants had an average age of 28.3 years with a standard deviation of 9.6 years, and their ages ranged from 60 to 75 years. 42% of the participants had university degrees. they mostly had 30 to 50 years of driving experience. the average self-efficiency in driving among older drivers was 101.87±15.74. the pearson correlation test indicated a significant and inverse relationship between age factors, the history of the driving license, and the self-efficacy score. in other words, as age and years of driving experience increase, the likelihood of self-efficacy driving reduces substantially. the correlation between the fatigue questionnaire scores and self-driving efficiency was significant(p<0.001). there was an inverse relationship between fatigue and self-efficacy in driving. higher fatigue levels in older adults led to a decrease in self-activity rates. multiple linear regression analyses revealed strong associations between educational characteristics, the economic-social status of chronic illness, self-efficiency scores, and fatigue rates. the model indicates that the fatigue score decreases by 0.18 for every one-unit rise in the self-efficiency score. the regression analysis showed that monthly income, vehicle type, and fatigue score were significantly related to driving self-efficacy score(r2=39.5).conclusion: researchers recommend implementing a driving rehabilitation program and interventions that provide psychological support in reducing fatigue for older adult drivers based on these findings. the results of the study could assist policymakers in the field of gerontology in planning rehabilitation programs to enhance self-efficacy in driving in older individuals. these programs would consider the factors that contribute to decreased driving efficiency in older drivers and would be implemented in collaboration with welfare organizations and municipalities.