مروری بر برنامه‌ها و اقدامات جمهوری اسلامی ایران در راستای حذف هپاتیت‌های ویروسی b و c

سابقه و هدف: هپاتیت‌های ویروسی هر ساله موجب مرگ حدود 1/4 میلیون نفر در دنیا می‌شود. نظام‌های مراقبت و بکارگیری مداخلات اثربخش، نقش بسیار مهمی در مدیریت این بیماری‌ها ایفا می‌کند. هدف از انجام این پژوهش مرور برنامه‌ها و اقدامات ایران در راستای حذف هپاتیت‌های ویروسی b و c است.مواد و روش‌ها: در این مطالعه با بهره گیری از رویکرد تحلیل محتوای کیفی و بررسی اسناد، ساختارها و برنامه‌های نظام مراقبت هپاتیت‌های ویروسی b و c در ایران مرور شده است. برای دستیابی به اهداف این مطالعه، 15 مصاحبه نیمه ساختاریافته با صاحبنظران و مرور 31 سند انجام گرفت. بر اساس مصاحبه‌ها و اسناد گردآوری شده، اقدامات، فعالیت‌ها، برنامه‌ها و ساختارهای نظام مراقبت هپاتیت‌های ویروسی استخراج شد.یافته‌ها: اقدامات و فعالیت‌های برنامه نظام مراقبت هپاتیت ایران در 6 دسته شامل اهداف نظام مراقبت هپاتیت‌های ویروسی، گروه‌های هدف برنامه، ساختار نظام مراقبت موجود هپاتیت b و c، برنامه‌های موجود، سیاست‌ها و اسناد بالادستی و زیرساخت‌ها دسته‌بندی شده است. برجسته‌ترین آن‌ها، مداخلاتی مانند واکسیناسیون هپاتیت b در گروه‌های هدف، برنامه‌های غربالگری، انجام مطالعات دیده وری هپاتیت‌های ویروسی، برنامه توزیع سرنگ و سرسوزن، برنامه تزریق ایمن در سطح تسهیلات، برنامه ایمنی تزریق خون و درمان هپاتیت‌های ویروسی می‌باشد.استنتاج: بر اساس این مطالعه، ضعف اصلی نظام مراقبت هپاتیت در بیماریابی فعال است که با ادغام برنامه هپاتیت در نظام شبکه و مشارکت بالای بخش خصوصی و دولتی و هم‌چنین سازمان‌های مردم نهاد و ایجاد کمپین‌های واکسیناسیون و درمان هپاتیت‌های b و c می توان به حذف هپاتیت c و کنترل هپاتیت b تا سال 1408 امیدوار بود. 

an overview of the action plans of the islamic republic of iran toward elimination of viral hepatitis b and c

background and purpose: viral hepatitis accounts for about 1.4 million deaths in the world every year. surveillance systems and effective interventions play important roles in the management of these diseases. this study aimed to review the programs and measures done in iran to eliminate viral hepatitis b and c.materials and methods: using qualitative content analysis, the programs for hepatitis b and c care system in iran were reviewed. fifteen semi-structured expert interviews were conducted, and 31 documents were reviewed. the activities, plans and programs associated with the viral hepatitis surveillance system were extracted based on the interview results and the documents.results: the activities of the hepatitis surveillance system in iran were categorized into six categories, including the viral hepatitis surveillance system goals, target groups, current structure of hepatitis b and c surveillance system, upstream policies and documents, current programs, and infrastructures. the most prominent interventions were the following: hepatitis b vaccination in target groups, screening, hepatitis surveys, needle and syringe distribution, safe injection, safe blood transfusion, and hepatitis treatments.conclusion: this study showed that the main weakness of the hepatitis surveillance system is detecting active disease cases, which can be improved by integrating the hepatitis program into the network system and active participation of private and public sectors as well as non-governmental organizations. vaccination campaigns and treatment of hepatitis b and c can also help in eliminating hepatitis c and controlling hepatitis b by 2030.