مقایسۀ اثربخشی ذهن آگاهی و تمرینات هوازی بر شاخص های روانشناختی وکیفیت خواب در بهبود یافتگان کووید 19

 سابقه و هدف: پاندمی بیماری کووید19 منجر به انواع اختلالات روانشناختی و مشکلات خواب شده است، که بعد از بهبودی نیز باید مورد توجه قرار گیرد. بیماران بهبود یافته از کووید19 در معرض خطر اختلالات خواب، افسردگی و کیفیت پایین زندگی هستند، با این وجود مطالعات اندکی در مورد سلامت روان این افراد صورت گرفته است. بنابراین هدف پژوهش حاضر مقایسه اثربخشی ذهن‌آگاهی و تمرینات هوازی بر علائم افسردگی، استرس درک شده و کیفیت خواب بهبودیافتگان کووید19 بود.مواد و روش‌ها: در این مطالعه مداخله‌ای و کاربردی جهت جمع‌آوری داده‌ها از روش میدانی استفاده شد. آزمودنی‌ها 60 مرد و زن بهبودیافته از کووید19 با میانگین سنی 39/52±5/82 سال در شهرستان کرمانشاه در سال 1401 بودند، که به‌طور تصادفی به 4 گروه (15 نفری) شامل برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی، ورزش هوازی، مداخله ترکیبی (ورزش هوازی و ذهن‌آگاهی) و گروه کنترل تقسیم شدند. مطالعه در چهار مرحله پیش‌آزمون، مداخلات، پس‌آزمون و آزمون پیگیری انجام شد. متغیرهای وابسته شامل علائم افسردگی، استرس درک شده و کیفیت خواب بود. داده‌ها با آزمون واریانس مرکب 3*4 و تعقیبی بنفرونی تجزیه و تحلیل شدند.یافته‌ها: علائم افسردگی و استرس درک شده برای گروه‌های آزمایش به نسبت گروه کنترل کاهش یافت(0/01=p). هم‌چنین کیفیت خواب گروه‌های فعالیت بدنی، ذهن‌آگاهی و ترکیب آن‌ها افزایش بیش‌تری نسبت به گروه کنترل داشت(0/001=p). نتایج آزمون‌های تعقیبی نشان از برتری گروه ترکیبی به نسبت دیگر گروه‌ها داشت.استنتاج: ترکیب فعالیت بدنی و ذهن‌آگاهی به‌عنوان مداخله‌ای بهتر در مقایسه با ذهن‌آگاهی و ورزش هوازی به تنهایی، برای بهبود شاخص‌های روانشناختی و کیفیت خواب افراد بهبود یافته از کووید19، پیشنهاد می‌شود. 

comparing the effectiveness of mindfulness and aerobic exercise on psychological factors and sleep quality following recovery from covid-19

 background and purpose: the covid-19 pandemic have led to some psychological disorders and sleep problems that should be taken into account after recovery. after recovering from covid-19 people are at risk of sleep disorders, depression, and low quality of life and there is paucity of information about this issue. the present study aimed to compare the effectiveness of mindfulness and aerobic exercise on depressive symptoms, perceived stress, and sleep quality in recovered covid-19 patients.materials and methods: an intervention field research was performed in 60 male and female patients (mean age: 39.52±5.82) recovered from covid-19 in kermanshah, iran. participants were randomly divided into four groups (n=15): 1) attending mindfulness-based stress reduction (mbsr) program, 2) aerobic exercise, 3) combination of mbsr and aerobic exercise, and 4) control group. the study was carried out at four stages: pre-test, interventions, post-test, and follow-up test. dependent variables included depressive symptoms, perceived stress, and sleep quality. bonferroni post hoc test in 4*3 mixed anova was used for data analysis.results: in this study, depression and perceived stress reduced in all experimental groups compared to the control group (p= 0.001). also, sleep quality improved in these groups compared to the control group (p= 0.001). post hoc tests showed the superiority of combination of mbsr and aerobic exercise compared to other interventions.conclusion: according to current study, combination of mbsr and physical activity shows to be more helpful than mindfulness training and physical activity alone in improving psychological problems and sleep quality after recovering from covid-19.