تعیین غلظت فلزات سنگین در نمونه پوست درختان کاج شهر نیشابور

سابقه و هدف: فلزات سنگین هوای شهرها باعث تهدید سلامتی و افزایش خطر بیماری‌های تنفسی، قلبی-عروقی، سرطان و مرگ و میرانسان می‌شود. از روش‌های مفید و ارزان قیمت پایش این آلاینده‌ها استفاده از پوست درخت به‌عنوان بیواندیکاتور است. هدف از این مطالعه، اندازه‌گیری غلظت فلزات سنگین توسط پوست درخت کاج به عنوان بیواندیکاتور در شهر نیشابور بود و ریسک اکولوژیکی آلاینده‌ها مورد ارزیابی قرارگرفت.مواد و روش‌ها: برای رسیدن به این اهداف 27 مکان بر روی نقشه شهرنیشابور با نرم‌افزار gis تعیین شد. غلظت فلزات سنگین نقره(ag)، آرسنیک(as)، کبالت(co)، سزیم(cs)، منگنز(mn)، سرب(pb)، مس(cu)، روی(zn)، کروم(cr+6) وکادمیوم(cd) با دستگاه طیف سنجی جرمی پلاسمای جفت شده القایی (inductivity coupled plasma-mass spectrometry) اندازه‌گیری شد. شاخص پتانسیل ریسک اکولوژیک، مجموع ریسک اکولوژیک وهمبستگی اسپیرمن بررسی شد.یافته‌ها: فلز cr با میانگین غلظت 34/7 و فلزzn با میانگین غلظت 10/2 میلی‌گرم برکیلوگرم دارای بالاترین غلظت و سایر فلزات دارای مرتبه mn>cu>co>pb>as>ag>cd>cs هستند. میانگین پتانسیل ریسک اکولوژیک به صورت cd>as>pb>zn>cu>cr کاهش می‌یابد. شاخص پتانسیل ریسک اکولوژیک تمامی فلزات به جز as و cd (ریسک متوسط) در سطح کم خطر قرار دارد. شاخص مجموع ریسک اکولوژیک در سطح خطر کم قرار دارند. همبستگی اسپیرمن نشان داد cs و as بیش‌ترین همبستگی در بین عناصررا دارند. cs و as ارتباط و وابستگی قابل توجهی دارند و از منشا آلودگی یکسان برخوردارند. cr و cd دارای همبستگی قوی هستند و از منشا آلودگی یکسان برخوردارند.استنتاج: نتایج نشان داد میانگین پتانسیل ریسک اکولوژیک فلزات سنگین نمونه‌های پوست درخت کاج این منطقه در وضعیت آلودگی خطرکم قرار دارد. 

concentration of heavy metals in bark samples of pine trees in neishabur, iran

background and purpose: heavy metals in urban air are major health threats and increase the risk of respiratory, cardiovascular, and cancers in humans. an efficient and low-cost method for monitoring these pollutants is using tree bark as a bioindicator. the purpose of this study was to measure the concentration of heavy metals by pine tree bark as a bioindicator in neishabur, north-east of iran and the ecological risk of these pollutants.materials and methods: twenty seven locations were determined on neishabour map using gis. concentrations of heavy metals, including silver (ag), arsenic (as), cobalt (co), cesium (cs), manganese (mn), lead (pb), copper (cu), zinc (zn), chromium (cr), and cadmium (cd) were measured using inductivity coupled plasma-mass spectrometry. ecological risk potential index, total ecological risk, and spearman correlation coefficient were examined.results: in this study, cr and zn had the highest average concentrations (34.7 mg/kg and 10.2 mg/kg,respectively) and other heavy metals in the bark were in the following order: mn>cu>co>pb>as>ag>cd>cs. the average ecological risk potential decreases as cd>as>pb>zn>cu>cr. ecological risk potential index for all heavy metals except as and cd (medium risk) was found to be at low-risk levels. the total ecological risk index showed that the concentrations of the studied heavy metals are at low-risk levels. spearman correlation analysis showed that cs and as had the highest correlation among the elements and there is a considerable relationship between these heavy metals which indicates the same source of pollution. cr and cd also have a strong correlation and have the same source of contamination.conclusion: the present study showed low risk of heavy metal pollution according to the average ecological risk potential in pine bark samples in neishabour.