گازهای باد یا ریح داخلی یکی از عوامل مهم بیماری‌زا در طب ایرانی

سابقه و هدف: گاهی در درمان بیماران با علائمی مواجه می‌شویم که علی‌رغم درمان‌های معمول پاسخ مناسبی نمی‌بینیم و یا علائم آن‌ها با دانسته‌های طب کلاسیک قابل توجیه نیست، در این موارد شناسایی علل بیماری‌ها و درمان آن‌ها از دیدگاه طب ایرانی می‌تواند کمک‌کننده باشد. یکی از این علل، گازهای (باد یا ریح) درونی است؛ هدف از این پژوهش، معرفی ریح (نوعی گاز)، انواع و علل تولید آن در بدن به‌عنوان یکی از علل مادی بیماری‌زا (در کنار علل چهارگانه سوء مزاج) در طب ایرانی است.مواد و روش‌ها: این پژوهش، یک مطالعه کیفی است که در آن از روش تحلیل محتوای سوماتیو برای تحلیل کتب معتبر طب ایرانی و منابع الکترونیک استفاده شد.یافته‌ها: مفهوم باد در طب سنتی چینی و تبتی نیز دیده می‌شود، ولی آنچه در متون طب ایرانی به‌عنوان ریح یا باد معرفی می‌گردد ماده‌ای با ماهیتی شبیه گاز است که در بدن تولید می‌شود و نوع مفید آن در تسهیل فرایندهایی چون دفع طبیعی مدفوع، نعوظ و ... نقش داشته و نوع مضر آن، به‌عنوان یکی از عوامل مهم بیماری‌زا در بیش از 90 نوع از بیماری‌ها همچون انواعی از سردرد، سرگیجه، صرع، تنگی نفس، درد مفاصل، کلیه و مثانه و... معرفی می‌گردد. در این مطالعه تعریف، علل، انواع و علائم ریح پدیدار و تبیین شد.استنتاج: با توجه به شمار بالای بیماری‌های ناشی از ریاح (باد یا گاز)، در طب ایرانی و مفهوم گازوترنسمیتر در طب نوین، به نظر می‌رسد که بایستی تمامی درمانگران گازها را نیز به‌عنوان یکی از علل بیماری‌زایی در نظر گرفته و با تشخیص و درمان مناسب به بهبود موثر بیماران کمک کنند.

Endogenous Gases or Wind as Important Etiologyof Diseases in Persian Medicine

Background and purpose: Sometimes, some symptoms do not respond to usual treatments, or are not justified by classical medicine. In such cases, Persian Medicine can be helpful to better understand and treat the diseases. Endogenous gases (wind or Rih) are among the causes that should be investigated. The purpose of this study was to introduce endogenous gases and etiology of their production in the body as one of the pathological causes of diseases (alongside compound dystempraments) in Persian medicine.Materials and methods: A qualitative study (summative content analysis) based on authentic Persian Medicine books was carried out using library and electronic resources.Results: The concept of wind is also found in traditional Chinese and Tibetan medicine, but in Persian medicine it is a gaslike substance produced in the body and its useful form facilitates physiologic processes such as defecation, erection, etc. The harmful type of wind is one of the main causes of up to 90 diseases, including certain kinds of headaches, dizziness, epilepsy, dyspnea, and pain in joints, kidneys, and bladder, etc. In this study, the definition, causes, types, symptoms, and signs of wind were explained.Conclusion: According to Persian medicine and the concept of gasotransmitter in modern medicine, many diseases are caused by wind or gas. Therefore, all physicians should consider their role in diseases and use appropriate treatments.