بررسی کیفی و کمی آلکالوئیدهای پیرولیزیدینی در گیاهان دارویی عرضه شده در عطاری ها

سابقه و هدف: آلکالوئیدهای پیرولیزیدین، گروهی از ترکیبات شیمیایی هستند که در خانواده‌های مختلف گیاهی به عنوان متابولیت‌های ثانویه مشاهده می‌شوند. این ترکیبات می‌توانند مشکلات مختلفی مانند آسیب های کبدی، کلیوی و ریوی ایجاد کنند و وجود آن‌ها در محصولات گیاهی عطاری ها خطر آسیب دیدگی را افزایش می دهد. بنابراین هدف از این مطالعه ارزیابی کمی و کیفی آلکالوئیدهای پیرولیزیدین در گیاهان دارویی عطاری های شهرستان ساری بود.مواد و روش‌ها: 126 نمونه گیاهی از عطارهای ساری در سال 1397 جمع‌آوری شد. برای ارزیابی کیفی به صورت آزمایشگاهی از معرف ارلیخ استفاده شد، سپس از کروماتوگرافی گازی برای شناسایی و کمیت آلکالوئیدها استفاده شد.یافته‌ها: در آزمایشات عصاره گیاه echium amoenum حاوی 61/6 درصد سوپینین و 83/12 درصد یوروپین و فاقد هلیوترین تشخیص داده شد. عصاره گیاه malva sylvestris دارای 68/31 درصد هلیوترین و 54/3 درصد یوروپین تشخیص داده شد و فاقد سوپینین بود. عصاره گیاهان helicteres isora، melissa officinalis، triticum sp.، rosmarinus officinalis به ترتیب حاوی 81/11، 16/22 ،17/10 و 33/5 درصد سوپینین و همچنین41.51، 31/19، 48/55 و 44/35درصد هلیوترین بودند. هیچکدام از این عصاره های گیاهان یوروپین را در آزمایش نشان ندادند. عصاره گیاه urtica dioica تنها عصاره‌ای بود که هر سه ترکیب را در خود داشت (87/14 درصد سوپینین،17/30 درصد هلیوترین و 37/5 درصد یوروپین).استنتاج: میزان اندکی از گیاهان مورد آزمایش حاوی آلکالوئیدهای پیرولیزیدینی بودند. بنابرین خطر جدی در مصرف گیاهان عطاری ها از نظر این ترکیبات وجود ندارد. اما برای ارزیابی‌های بیش تر به جامعه آماری بیش تری از گیاهان عطاری ها نیاز است.

Qualitative and Quantitative Study of Pyrrolizidine Alkaloids in Medicinal Plants Sold in Herb Shops

Background and purpose: Pyrrolizidine alkaloids (PAs) are a group of chemical compounds that are seen as secondary metabolites in different plant families. These compounds can cause liver, kidney, and lung damages and their presence in various herbal products increases the risk of injury. This study aimed at performing qualitative and quantitative evaluation of pyrrolizidine alkaloids in medicinal plants in herb shops in Sari, north of Iran.Materials and methods: Hundred twentysix herbal samples were collected from herb shops in Sari, Iran 2018. Ehrlich reagent was used for qualitative evaluation. Then, gas chromatography was used to identify and quantify the alkaloids.Results: Experiments revealed that Echium amoenum contained supinine (6.61%), europine (12.83%), and no heliotrine. Malva sylvestris had 31.68% and 3.54% heliotrine and europine, respectively and no supinine. Helicteres isora, Melissa officinalis, Triticum sp. and Rosmarinus officinalis contained 11.81, 22.16, 10.17, and 5.33% supinine and 41.51, 19.31, 55.48, and 35.44% heliotrine, respectively. None of these plants showed europine. Urtica dioica was the only plant that contained all three compounds (14.87% supinine, 30.17% heliotrine, and 5.37% europine).Conclusion: A small number of samples contained pyrrolizidine alkaloids. Therefore, there is no threat in using them. Further studies are required to investigate more herbal products.