اثربخشی مدل فرانظری بر انجام رفتارهای مناسب تغذیه‌ای پیشگیری ‌کننده از بروز بیماری‌های قلبی- عروقی: کار آزمایی شاهددار تصادفی سازی شده

سابقه و هدف: بیماری‌های قلبی عروقی اولین علت مرگ‌ و میر در ایران می‌باشد و در سالیان اخیر سن ابتلا به این بیماری‌ها کاهش‌ یافته است. هدف از این مطالعه، ارزشیابی تاثیر مداخلات ارتقای سلامت مبتنی بر آموزش با استفاده از مدل فرانظری بر انجام رفتارهای مناسب تغذیه‌ای (مصرف میوه، سبزیجات و ماهی) به ‌منظور کاهش عوامل خطر بیماری‌های قلبی عروقی در بزرگسالان پرخطر بود.مواد و روش‌ها: این پژوهش یک مطالعه کارآزمایی شاهد دار تصادفی سازی شده بود.1230 نفر از افراد 50-30 ساله از نظر میزان آگاهی، سازه‌های مدل فرانظری، وضعیت مصرف میوه، سبزیجات، ماهی و عوامل خطر بینابینی شامل نمایه توده بدنی، چاقی شکمی، فشارخون، چربی خون و قندخون تحت برنامه غربالگری قرار گرفتند و از این تعداد، 332 نفر (گروه مداخله 164 نفر و گروه کنترل 168 نفر) از بالغین در معرض خطر به روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای انتخاب شدند. مداخله به ‌صورت برگزاری جلسات آموزشی، توزیع بروشور، پوستر و ارسال پیامک انجام شد. برنامه‌های مداخله‌ای بر اساس میزان آمادگی افراد برای تغییر رفتار انجام شد.یافته‌ها: بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، اختلاف معناداری در میزان آگاهی و مصرف میوه و سبزیجات بین گروه مداخله و کنترل بعد از مداخله وجود داشت (0.001< p) اما در مصرف ماهی اختلافی مشاهده نگردید (0.4= p). اختلاف معنی‌دار در سازه‌های مدل فرانظری به‌جز خودکارآمدی وجود داشت. در فاکتورهای بیوشیمیایی خون نیز اختلاف مشاهده شد به‌جز ldl کلسترول (0.2= p).استنتاج: نتایج مطالعه نشان داد که مداخلات مبتنی بر مدل می‌تواند در انجام رفتارهای سلامت‌ محور موثر باشد. افزایش مصرف ماهی نیاز به مداخلات محیطی گسترده‌تری دارد و تغییر در برخی فاکتورهای بیوشیمیایی خون مانند ldl نیازمند زمان بیش‌تری می‌باشد.

Efficacy of Transtheoretical Model on Preventive Nutritional Behaviors of Cardiovascular Diseases: A Randomized Controlled Trial

Background and purpose: Cardiovascular diseases are the leading cause of death in Iran and today these diseases occur at younger ages. The purpose of this study was to assess the effect of educationalbased health promotion interventions using the Transtheoretical Model (TTM) on nutritional behaviors (consumption of fruits, vegetables, and fish) in order to reduce the risk factors for cardiovascular disease in highrisk adults.Materials and methods: We conducted a randomized controlled trial in 1230 people aged 3050 years. Some information including the knowledge, food intake status (fruits, vegetables and fish consumption) and intermediate risk factors such as body mass index, abdominal obesity, blood pressure, blood lipids and blood glucose were recorded. Then 332 high risk participants (intervention group= 164 and control group= 168) were selected via multistage sampling. The interventions was carried out through training classes, brochures and posters, and text messages. Intervention programs were based on individuals rsquo; readiness for behavioral changes.Results: Significant differences were found between the intervention and control groups in knowledge and consumption of fruits and vegetables (p<0.001). But after the intervention, consumption of fish was not significantly different between the two groups (p= 0.4). There were significant differences in TTM constructs except self efficacy (p= 0.2). Moreover, there were significant differences in biochemical factors except LDL and anthropometric indexes (p= 0.2).Conclusion: According to this study, the modelbased intervention was found effective in increasing healthoriented behavior. Increasing the intake of fish requires broader interventions and changes in anthropometric indexes and LDL demands more time. (Clinical Trials Registry Number: IRCT2019010226909N1)