نقش نیتریک اکسید در سیستم های بیولوژیک بدن: یک مرور سیستماتیک

نیتریک اکسید (nitric oxide: no) یک مولکول پیام‌رسان ناپایدار است که توسط سه ایزوفورم مختلف تولید می‌شود و در طیف گسترده‌ای از فرآیندهای فیزیولوژیک بدن نقش دارد. به‌عنوان مثال، در سیستم قلبی عروقی یک فاکتور شل‌کننده عروق بوده و در سیستم عصبی مرکزی به‌عنوان یک نوروترانسمیتر عمل می‌کند. تنظیم هورمون‌های گنادوتروپین، بلوغ تخمک، تخمک‌گذاری، حرکات لوله رحم، انقباضات رحم طی زایمان، ظرفیت‌یابی اسپرم، نعوظ و انزال از جمله عملکردهای این مولکول در سیستم تناسلی است. ترشح، جذب و تنظیم حرکات دستگاه گوارش نیز تحت تاثیر no قرار می‌گیرد. no در تمامی مراحل التهاب نقشی عملکردی دارد و عضلات تحت‌تاثیر غلظت no دینامیک2 + ca را تنظیم می‌کنند. این گاز در سیستم تنفسی نیز باعث شل‌شدن عروق و مجاری تنفسی می‌شود و نیز رگ‌زایی(آنژیوژنز)، آپوپتوز، چرخۀ سلولی، تهاجم و متاستاز نیز تحت تاثیر ترشح و غلظت no قرار می‌گیرند. در این مقالۀ مروری، مطالعات مختلف مرتبط با no و فرآیندهای بیولوژیک از پایگاه‌های علمی medline،pubmed ، sciencedirect و scopus گردآوری شده و پس از بررسی اولیه، مقالات منتخب وارد مطالعه شدند. no مانند یک شمشیر دولبه عمل کرده و عدم تعادل در میزان آن منجر به حالت‌های پاتولوژیک می‌شود. با توجه به نقش گسترده no در سیستم‌های بیولوژیک بدن، می‌توان از آن به عنوان یکی از اهداف درمانی در بیماری‌های مختلف استفاده کرد. هدف از مقاله مروری حاضر بررسی اهمیت و نقش no در سیستم‌های بیولوژیک بدن و همچنین فرآیند‌هایی همچون التهاب، انعقاد خون، سرطان و متاستاز می‌باشد.