بررسی فلزات سنگین در پساب و لجن تصفیه خانه فاضلاب شهری گرگان

سابقه و هدف: آلودگی محیط‌زیست با فلزات سنگین و انتقال آن به محصولات به عنوان یک مشکل جهانی در حال گسترش، مطرح می‌باشد. این مطالعه با هدف سنجش فلزات سنگین در پساب و لجن تصفیه خانه فاضلاب شهر گرگان انجام شد.مواد و روش‌ها: این مطالعه از نوع توصیفی تحلیلی است که تعداد 176 نمونه پساب و لجن برگشتی و خشک شده از محل تصفیه‌خانه فاضلاب گرگان طی 6 ماه در سال 95 نمونه‌برداری و غلظت فلزات سرب، کادمیوم، نیکل و کروم توسط دستگاه پلاروگراف مدل متروم ساخت کشور سوئیس و جذب اتمی کوره مدل 240 واریان در محل آزمایشگاه دانشکده بهداشت دانشگاه علوم‌پزشکی گلستان سنجش شد.یافته‌ها: میانگین غلظت سرب در پساب mg/l 0.06 ±0.105 بوده که این مقدار برای کادمیم 0.008 ±0.0089، نیکل 0.108 ±0.095 و برای کروم 0.175±0.102 میلی‌گرم در لیتر اندازه‌گیری شده است. در لجن برگشتی فاضلاب شهری میزان غلظت فلزات سنگین سرب، کادمیم، نیکل و کروم به ترتیب 217.65 ±323.48، 3.3 ±2.44، 322.79 ±354.14 و 252.59±388.53 میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن خشک سنجش شد. همچنین در لجن خشک شده دفعی نیز میانگین غلظت سرب 2.67 ±58.48، کادمیم n.d، نیکل 1.98 ±30.31 و کروم 813.81 ±506.25 میلی‌گرم بر کیلوگرم وزن خشک به دست آمده‌است.استنتاج: غلظت فلزات سنگین در پساب و لجن خشک شده، به استثناء لجن برگشتی، در زیر حد استاندارد بود. با توجه به مصرف طولانی، لزوم تثبیت سایر پارامترها و اثر تجمع‌پذیری فلزات در لجن، باید در کاربرد آن‌ها برای برای مصارف کشاورزی دقت و احتیاط لازم به عمل آید. به همین دلیل و به لحاظ اهمیت حضور این نوع از آلاینده‌ها در خاک و محصولات غذایی، پایش مستمر آن‌ها توسط شرکت‌های آب و فاضلاب ضروری است.