میزان تابش پرتو گامای محیطی و دز موثر سالیانه چشمه های آبگرم طبیعی استان خراسان جنوبی

سابقه و هدف: تابش زمینه به‌طور طبیعی در محیط زیست وجود دارد و باعث پرتوگیری می‌شود. این پرتوها می‌توانند موجودات زنده را تحت تاثیر قرار داده و سبب آسیب‌های کروموزومی، بیماری‌های ژنتیکی و سوماتیکی شوند. چشمه‌های آبگرم طبیعی یکی از منابع تابش گامای زمینه هستند. این مطالعه به منظور تعیین دز جذبی گامای محیطی و دز موثر سالانه چشمه‌های آبگرم استان خراسان جنوبی و مقایسه آن با استاندارد در فصل تابستان و پاییز سال 1397 انجام شد.مواد و روش‌ها: برای اندازه‌گیری گامای محیطی چشمه‌ها، از دزیمتر x5cplus استفاده شد. دزیمتری برای هر چشمه در فضای باز و بسته در تابستان و پاییز صورت گرفت و نتایج تابش گامای زمینه بر حسب نانو سیورت در ساعت و دز موثر سالانه بر حسب میلی سیورت در سال محاسبه شد. تحلیل نتایج با استفاده از نرم‌افزار اکسل و spss و آزمون anova با 0.05= α صورت گرفت.یافته‌ها: بر اساس یافته‌های مطالعه، میانگین تابش گامای زمینه در آبگرم دیگ رستم بالاترین و آبگرم طبس پایین‌ترین میزان را داشت. همچنین میانگین دز موثر در تمامی آبگرم‌ها در فضای باز به‌طور معنی‌داری کم‌تر از فضای بسته بود (0.001>p).استنتاج: بر اساس نتایج مطالعه، میانگین تابش گامای زمینه و دز موثر سالانه در فضای باز برای همه چشمه‌ها در حد کم‌تر از میانگین جهانی است ولی در فضای بسته آبگرم طبیعی فردوس، سربیشه و درمیان، بیش‌تر از میانگین جهانی قرار دارند که ممکن است باعث مخاطراتی برای استفاده کنندگان از آن‌ها و افراد شاغل در آن‌جا شود.

Natural Gamma Radiation and Effective Annual Dose in Hot Springs in South Khorasan Province, Iran

Background and purpose: Background radiation exists naturally in the environment and human has been always exposed to it. These rays can affect living creatures and cause chromosomal damage, and genetic and somatic diseases. Hot water springs are a major source of background radiation. This study aimed at investigating the absorbed dose of environmental gamma and determining the annual effective dose of hot water springs in South Khorasan province, Iran, during summer and autumn of 2018.Materials and methods: In order to measure the peripheral gamma of hot springs, the X5C PLUS dosimeter was used. Dosimetry was performed for all outdoor and indoor hot springs in two seasons (summer and autumn). The data for gamma irradiation were calculated and reported as nanosievert per hour and annual effective dose in millisievert per year. Data analysis was done in Excel and SPSS applying ANOVA.Results: In current study, the highest and lowest mean gamma radiation were found in Dig Rostam and Tabas hot springs, respectively. The mean effective dose in all outdoor hot springs was significantly lower than that in indoor hot springs (P <0.001).Conclusion: The average gamma background radiation and the annual effective dose was lower than international standards in all outdoor hot springs, but in Ferdos and Sarbisheh hot springs (indoor) the mean values were higher than the standards which could be a threat for their customers and staff.