معرفی رویکردی چند جانبه و نوین در ارزیابی سریع اثرات سلامت طرح های توسعه ای، مطالعه موردی طرح گردشگری-ورزشی سامان

سابقه و هدف: ارزیابی اثرات سلامت به طور خاص به بررسی پیامدهای مثبت و منفی اثرات توسعه بر سلامت جوامع انسانی می پردازد که به تازگی در ایران مطرح شده است. از آن جا که سلامت انسان در بردارنده طیف بسیار گسترده ای از عوامل است، لذا پیش بینی و برآورد این اثرات نیاز به ابزارهایی مناسب و کارآمد دارد.مواد و روش ها: در این مطالعه موردی، پس از جمع آوری داده ها و تشکیل بانک اطلاعاتی از وضعیت بهداشت منطقه، این مطالعه در سه گام اصلی شامل: گام اول، ارزیابی اپیدمیولوژی و مخاطرات بهداشتی مهم ترین بیماری ها، گام دوم، ارزیابی اثرات سلامت پروژه به تفکیک ریز فعالیت ها و گام سوم، ارزیابی اثرات در اجزاء سه گانه سلامت، شامل سلامت فیزیکی، سلامت متا فیزیک و عوامل اقتصادی اجتماعی و فرهنگی انجام گرفت. اثرات مثبت و منفی پروژه ارزیابی گردید و با تکیه بر نظرات متخصصان چند رشته ای، امتیاز دهی و کمّی سازی شد.یافته ها: مطابق با امتیازات نهایی محاسبه شده، بیش ترین نگرانی در ارتباط با توسعه پیشنهادی مربوط به بیماری های اسهالی، انگل های روده ای، ورم های ملتحمه و سالک بوده است. از سوی دیگر، پیش گیری و کاهش احتمال وقوع بیماری های ناشی از عدم آگاهی و چالش ورود افراد جدید به منطقه، نیازمند برنامه ریزی فرهنگی و اجتماعی وسیعی می باشد.استنتاج: نتایج کمّی، دقیق، سریع و تکرار پذیر حاصل از اجرای این رویکرد چند جانبه ماتریسی، توانست در هر مرحله چندین اثر مثبت و منفی را پیش بینی نماید، که منجر به ارائه راهکارهای مدیریتی جامعی برای تخفیف اثرات منفی و ارتقاء کیفیت طرح پیشنهادی شده است. در نهایت اجرای طرح پیشنهادی مشروط بر انجام اقدامات اصلاحی و اجرای برنامه پایش سلامت، بلامانع برآورد گردید.