تعیین پارامترهای فیزیکی و شیمیایی آب رودخانه خرسان و بررسی روند تغییرات سالیانه آن

رودخانه ها یکی از منابع آبی مهم محسوب می شوند که کاربردهای گسترده ای دارند. از طرفی ورود آلاینده ها به آن ها موجب تغییرات فیزیکی و شیمیایی مختلف می گردد. از این رو شناخت کافی از میزان پارامترها و روند تغییرات آن ها امری کاملاً ضروری است. در این میان رودخانه خرسان بزرگ ترین سرشاخه عظیم رود کارون، از مهم ترین رودخانه های کشور محسوب می شود که از لحاظ تامین آب اصلی برای مصارف شهری، روستایی، کشاورزی و زراعتی نقش مهمی دارد. این مقاله با هدف تعیین پارامترهای فیزیکی و شیمیایی ( نیترات، فسفات، اکسیژن محلول، اکسیژن خواهی بیوشیمیایی، دما، ph) آب رودخانه خرسان و بررسی روند تغییرات سالیانه آن تدوین گردیده است. از آن جایی که تاکنون در این ابعاد بر روی رودخانه خرسان در ایران و جهان مطالعه و تحقیقی صورت نگرفته است، لذا می تواند در زمینه کاربری های مختلف که مهم ترین آن در خصوص رودخانه یاد شده ایجاد سد می باشد، مفید واقع شود. جهت انجام آزمایش های فیزیکی و شیمیایی 12 مرحله نمونه برداری به صورت ماهیانه انجام گرفت. نمونه های آب از 6 ایستگاه در طول مسیر رودخانه جمع آوری شد. روش نمونه برداری و روش انجام آزمایش ها مطابق استانداردمتد بوده است. نتایج نشان داد روند تغییرات درجه حرارت آب در ایستگاه های تحت بررسی در ماه های تیر و مرداد به حداکثر مقدار خود می رسد، سپس روند کاهشی داشته و در بهمن ماه به حداقل مقدار می رسد. میزان ph آب در تمامی ایستگاه ها و در تمامی ماه های سال در محدوده بهینه (5/9 – 5/6) قرار دارد که در تمامی ایستگاه ها در محدوده ماه های شهریور و مهر به حداقل مقدار می رسد. میزان اکسیژن محلول در آب در تمامی ایستگاه ها و در تمامی ماه های سال در محدوده بهینه (بالاتر از 5 میلی گرم بر لیتر) قرار دارد که در تمامی ایستگاه ها در ماه های تیر و مرداد به حداقل مقدار و در زمستان به حداکثر مقدار خود می رسد. میزان اکسیژن خواهی بیوشیمیایی آب در ایستگاه شماره 1 در اواسط مهرماه بیشترین مقدار را دارد، به طور کلی میزان اکسیژن خواهی بیوشیمیایی بالاتر از حداکثر میزان مجاز می باشد. رونـد تغییرات نیترات در کلیه ایستگاه ها و در تمامی ماه های سال در محدوده بهینه قرار دارد. فعالیت های کشاورزی و توزیع اراضی کاربری زراعتی نواحی مجاور رودخانه و نیز وجود روستاهای مجاور رودخانه و مجاورت مناطق شهری سهم مهمی در آلودگی آب رودخانه دارد.