ارزیابی کیفیت آب زیرزمینی به کمک پارامترهای هیدروشیمیایی (مطالعه موردی: ناحیه قیدار-استان زنجان)

زمینه و هدف: آب زیرزمینی یکی از مهم‌ترین منابع برای شرب و آبیاری است. استانداردهای جهانی کیفیت آب، توسط سازمان بهداشت جهانی، به عنوان استانداردهای پایه مورد استفاده قرار می‌گیرند. هدف از این مقاله ارزیابی شیمی آب زیرزمینی و تاثیر آن بر کیفیت آب زیرزمینی جهت بررسی مطلوب بودن آن برای شرب و آبیاری در محدوده قیدار در استان زنجان می‌باشد.روش بررسی: به منظور تعیین پارامترهای فیزیکی-شیمیایی، آنیون‌ها، کاتیون‌ها و فلزات سنگین در مهرماه 1399 از تعداد 52 نمونه از چاه‌ها و چشمه‌های ناحیه مورد مطالعه نمونه‌برداری و به روش‌های مختلف اندازه‌گیری گردید.یافته‌ها: رخساره‌های آب زیرزمینی در منطقه مورد مطالعه، دارای تیپ بی‌کربنانه تا کلروره بوده وبر حسب پارامتر سختی کل، به غیر از دو نمونه تمامی نمونه‌ها دارای آب کاملاً سخت هستند. بر حسب ec و نسبت جذب سدیم (sar)، درصد سدیم و کربنات سدیم باقیمانده (rsc)،  مشخص گردید که آب زیرزمینی در بیشتر نمونه‌ها خیلی شور و برای کشاورزی نامناسب است. علاوه بر این، غلظت عناصر سنگین محلول در آب زیرزمینی در محدوده قیدار در برخی از نمونه‌ها برای برخی عناصر و یون‌ها مانند آرسنیک، سلنیوم، سدیم، نیترات و سولفات بیشتر از حدود مجاز تعیین شده توسط who می باشد.بحث و نتیجه‌گیری: استفاده از نسبت‌های یونی، نمودار گیبس و شاخص اشباع و تجزیه و تحلیل چند متغیره جهت نشان دادن منشا مواد حل شونده غیرآلی در آب‌های زیرزمینی، نشان داد که  منابع کربناته و تبادل یونی دارای بیشترین تاثیر بر شیمی آب در محدوده هستند. شاخص فلزی(mi) غیر قابل شرب بودن برخی از نمونه‌ها را نشان داد. همچنین نتایج بدست آمده از تحلیل عاملی نشان دهنده تاثیر میزان شوری، کشاورزی، زمین شناسی و گسلها در محدوده مطالعاتی قیدار بود.

assess groundwater quality with help of hydrochemical parameters (case study: in gheydar area, zanjan province)

background and objective: the aim of this paper is the assessment of groundwater with respect to the chemistry and its subsequent impact on groundwater quality for drinking and irrigation consumption in the qheydar area, zanjan province.material and methodology: in order to determine of physico-chemical parameters, anions, cations and heavy metals were sampled from the water sources of the study area and measured by different methods.findings: the groundwater facies in the studied area belong to the bicarbonate to chloride type and generally hard due to the total hardness, except for 2 samples the others have hardness. in terms of ec and sodium adsorption ratio (sar), na% and residual sodium carbonate (rsc), the groundwater is very salty in more of samples and totally unsuitable for agriculture. moreover, dissolved heavy elements and ions kind of as, se, no3 and so4concentrations in the groundwater of the qheydar area have the unsafe limits which recommended by the who.discussion and conclusion: based on ionic ratios, gibbs diagram, saturation index and multivariate analysis for indicating the sources of inorganic solutes in groundwater indicate carbonate sources and ion exchange have the greatest impact on water chemistry in the area. the metal index (mi) showed that some samples were non-drinking. also, the results obtained from factor analysis showed the effect of salinity, agriculture, geology and faults in the qeydar study area.