آثار اقتصادی و زیست محیطی موافقت‌نامه تجاری ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا: رویکرد gdyn-e

زمینه و هدف: پیامدهای اقتصادی و زیست محیطی آزاد سازی تجاری و موافقت‌نامه‌های آزاد تجاری همواره مورد بحث بوده است. در همین راستا، در این پژوهش آثار اقتصادی و زیست محیطی کاهش تعرفه‌های وارداتی ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا در یک افق زمانی بلند مدتِ 25 ساله تحلیل شده است. روش بررسی: در این پژوهش، تحلیل تجربی و کمی‌سازی نتایج بر اساس الگوی پروژه تحلیل تجارت جهانی انرژی محورِ پویا (gdyn-e) انجام شده است، الگوی‌ ذکر شده، از نوع الگوی‌های تعادل عمومی قابل محاسبه (cge)، جهانی و چند منطقه‌ای است. با توجه به ماهیت بین‌المللی بودن تجزیه و تحلیل این پژوهش، یک الگو و پایگاه داده جهانی به منظور تحقق اهداف این پژوهش مورد نیاز بود، بنابراین، الگویgdyn-e  و نسخه‌ی 10 پایگاه داده آن (منتشر شده در سال 2020) برای تجزیه و تحلیل انتخاب شد، این پایگاه داده کل جهان را پوشش می‌دهد. در این پژوهش، آثار اقتصادی و زیست محیطی موافقت‌نامه‌های آزاد تجاری ایران و اوراسیا طی دو سناریو (کاهش 50 درصدی و کاهش 100 درصدی نرخ تعرفه‌ها) با نرم افزار rundynam تحلیل شده است. یافته‌ها: نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که با کاهش تعرفه‌ی دوجانبه، کل انتشار گاز co2 در ایران روند افزایشی دارد و با افزایش درجه آزاد سازی تجاری، حجم انتشار گاز co2 بیشتر می‌شود و نیز کل انتشار گاز co2 در اوراسیا روند کاهشی دارد و با افزایش درجه آزاد سازی تجاری، حجم انتشار گاز co2 کمتر می‌شود. نتایج این پژوهش در ارتباط با رفاه اقتصادی و تولید نشان می‌دهد که با کاهش تعرفه تجاری، رفاه و تولید در ایران روند افزایشی دارد و نیز رفاه و تولید در اتحادیه اقتصادی اوراسیا به ترتیب روند افزایشی و کاهشی را نشان می‌دهد. روند اثر تکنیک (فناوری) در ایران نزولی و در اتحادیه اقتصادی اوراسیا صعودی است، اثر تکنیک بیانگر تغییر در فناوری تولید، به خصوص تغییر به سمت فناوری پاک است. با آزاد سازی تجاری، اثر فناوری در ایران به افزایش تخریب محیط زیست منجر شده است و در اتحادیه اقتصادی اوراسیا به کاهش تخریب محیط زیست منجر می‌شود و نشان می‌دهد که اتحادیه اقتصادی اوراسیا به سمت فناوری پاک سوق داده می‌شود و در ایران از فناوری‌های پاک استفاده نشده است و یکی از دلایل آن می‌تواند ناشی از عدم قوانین سختگیرانه زیست محیطی در ایران باشد. بحث و نتیجه‌گیری: پیشنهاد می‌شود همگام با کاهش تعرفه تجاری و اعمال سایر مقررات مربوط به موافقت‌نامه، استفاده از قوانین زیست محیطی سختگرانه‌تر و نیز استفاده از فناوری‌های پاک و انتقال این نوع فناوری به کشور در دستور کار قرار گیرد.

economic and environmental effects of iran-eurasian economic union trade agreement: gdyn-e approach

background objective: the economic and environmental consequences of trade release and free trade agreements have always been discussed. in this regard, in this study, the economic and environmental impacts of decreasing the import tariffs of iran and the eurasia economic union have been analyzed in a 25-year long run horizon. material and methodology: in this study, empirical analysis and quantification of the results is in terms of the model of dynamic energy-driven global trade analysis (gdyn-e), noted model is a computable general equilibrium model (cge), global and multi-regional. regarding the international nature of the analysis of this study, a global pattern and database was required to achieve the purposes of this study; therefore, gdyn-e model and version 10 of its database (published in 2020) were chosen for analysis, this database covers the entire world. in this study, the economic and environmental impacts of iran-eurasia free trade agreements were analyzed by rundynam software in two scenarios (50% decrease and 100% decreasein tariff rates). findings: this study’s resultsindicate that with the decrease of bilateral tariffs, the total co2 emissions in iran are increasing and by increasing commercial releasedegree, the volume of co2 emissions increases and the total co2 emissions in eurasia have a decreasing trend and by increasing commercial releasedegree, the volume of co2 emissions reduces. the results of this researchrelated to the economic welfare and production indicate that with the decrease of trade tariffs, welfare and production in iran has an increasing trend and also welfare and production in the eurasian economic union indicate an increasing and decreasing trend, respectively. the trend of the impact of technique (technology) in iran is descending and in the eurasian economic union is ascending, the impact of the technique shows a change in production technology, especially the shift towards clean technology. by commercial release, the impact of technology in iran has resulted in an increase in environmental degradation, and in the eurasian economic union, it decreases environmental degradation, proposing that the eurasian economic union is moving towards clean technology and clean technologies have not been applied in iran, and one of the reasons could be in terms of the lack of strict environmental laws in iran. discussion and conclusion: it is recommended that along with decreasing trade tariffs and using other provisions related to the agreement, applying tougher environmental laws as well as applying clean technologies and the transfer of this kind of technology to the country must be on the agenda.