بررسی اصول مکان‌یابی پروژه‌های‌ محرک توسعه شهری در بافت های تاریخی (نمونه موردی: منطقه 12 شهر تهران)

زمینه و هدف: توسعه بی‌رویه شهر، تغییرات ساختار اقتصادی_اجتماعی، عدم تطبیق و همخوانی بافت‌های مجاور و بی‌توجهی مدیریت شهری به مناطق تاریخی از یک‌سو و فرصت توسعه و سرمایه‌گذاری مناسب در پیرامون شهر از سوی دیگر، باعث افت کیفیت زندگی در این محلات و کنار گذاشته شدن آن‌ها از فرآیند توسعه شهری شده است. در مقابل، بازگشت به اصل توسعه درون‌زا و حیات‌بخشی مجدد به فضاهای شهری از دست رفته با ایجاد جذابیت در بافت‌های تاریخی، می‌تواند محرکی برای توسعه آن‌ها باشد. در این راستا اجرای پروژه‌های محرک توسعه در بافت‌های تاریخی شهری امری اجتناب‌ناپذیر به شمار می‌رود. این پژوهش کاربردی در صدد تبیین و اولویت‌بندی معیارهای مکان‌یابی پروژه محرک توسعه شهری در بافت‌های تاریخی است. بدین منظور بافت تاریخی منطقه 12 شهر تهران با وجود پتانسیل‌های ارزشمند تاریخی در مرکز شهر قدیم تهران انتخاب شد.روش بررسی: پژوهش حاضر که در سال 1398 انجام شده، از نوع توصیفی- تحلیلی است و از روش تحلیل شبکه‌ای فازی (fanp) جهت اولویت‌بندی معیارها بهره گرفته است. بدین منظور، پس از مطالعه مبانی نظری پژوهش به روش اسنادی- کتابخانه‌ای، معیارهای مناسب مکان‌یابی پروژه محرک توسعه شهری به روش تحلیل عاملی وزن‌دهی شده و جهت ارزیابی در نرم‌افزار super decisions وارد شد.بحث و نتیجه گیری: می‌توان نتیجه گرفت که در مکان‌یابی پروژه محرک توسعه در بافت تاریخی، تسهیل حرکت پیاده و ایجاد اشتغال نقشی اساسی ایفا می‌نمایند. و برخلاف تصور رایج که احیای میراث فرهنگی و تاریخی مهمترین عامل در تحریک بافت تاریخی به شمار می‌رود، این معیار در جایگاه کم اهمیت‌ترین‌ معیارها قرار گرفت.

investigating lay outing criteria of urban catalyst projects in historical areas (case study: region 12 of tehran)

background and objective: improper development of city, changes in socio-economic structure, mismatch of adjacent areas and inattention of urban management to historical areas on one hand and the opportunity for proper development and investment around the city on the other hand, have led to declining quality of life in historical neighborhoods and excluding from urban development process. versus, returning to infill development principle and revitalization of lost urban spaces by creating attractiveness in historical contexts could be a stimulus for development of these areas. in this regard, implementation of urban catalyst projects in urban historical contexts is inevitable. this applied research seeks to explain and prioritize lay outing criteria of urban catalyst project in historical contexts. for this purpose, historical context of region 12 of tehran despite of its valuable historical potential was selected in the center of old city of tehran.material and methodology: this research is descriptive-analytical and uses fuzzy network analysis (fanp) method to prioritize criteria. thus, after studying the theoretical fundamental of research by documentary-library method, appropriate criteria for lay outing urban catalyst project were weighted by factor analysis method and entered in the super decisions software for evaluation.findings: findings show that pedestrian priority, job creation and capital attraction are the most important criterion among the criteria for lay outing urban catalyst projects in the historical context of region 12 of tehran. also, the least importance was given to improving public transportation, reviving cultural and historical heritage and environmental quality criteria.discussion and conclusion: it could be concluded that facilitating pedestrian movement and creating employment play a significant role in lay outing urban catalyst project in historical context. unlike popular belief that revitalization of cultural and historical heritage is the most important factor in stimulating the historical area, this criterion was ranked among the least important criteria.