تحلیل فضایی الگوی توسعه متوازن شهری با رویکرد عدالت فضایی (موردمطالعه شهر آمل)

زمینه و هدف: الگوی توسعه متوازن شهر درگرو سنجش تعادل فضایی منابع و امکانات شهر و نحوه استقرار جمعیت در نواحی و محلات آن است و توسعه متوازن هر شهر نیازمند رویکردی عادلانه در جهت بهره‌وری از منابع مالی و توزیع خدمات اقتصادی اجتماعی و فرهنگی است که هدف آن ارتقاء سطح کیفیت زندگی شهروندان است. تحقیق حاضر با هدف بررسی توسعه متوازن شهر آمل با رویکرد عدالت فضایی انجام‌ گرفته است.روش بررسی: روش پژوهش توصیفی – تحلیلی است. جهت تحلیل داده‌های پژوهش در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی، ابتدا با استفاده از نرم‌افزار gis به بررسی الگوی توزیع فضایی امکانات با روش‌های آماری و گرافیکی در شهر آمل پرداخته‌شده، سپس توزیع جغرافیایی مورد بررسی قرار گرفته است. در مرحله بعد با استفاده از لایه‌های اطلاعاتی شهر و روش تصمیم‌گیری زوجی، به بررسی شاخص‌های کالبدی موثر در توزیع امکانات پرداخته‌شده است. نظرسنجی و مصاحبه در بازه زمانی 1399-1400 با 42 کارشناس خبره در سطح 22 محله شهر آمل به تعیین توابع برتری و وزن دهی به شاخص‌ها و درنهایت رتبه‌بندی آن‌ها با استفاده از مدل ahp صورت گرفته است.یافته‌ها: یافته های تحلیل‌های گوناگون، حاکی از تمرکز امکانات و خدمات در مرکز شهر و در بافت اولیه آن است.بحث و نتیجه گیری: تحلیل‌هایی مانند تحلیل تراکم کرنل، کریجینگ، لکه‌های داغ مشخص کردند که توزیع امکانات و خدمات در شهر آمل به مرکز تمایل دارد و تحلیل نزدیک‌ترین همسایه نیز نشان داد توزیع امکانات و خدمات خوشه‌ای می‌باشد.

spatial analysis of balanced urban development with spatial justice approach (case study of amol city)

backgrounds and objectives: the pattern of balanced development of the city depends on measuring the spatial balance of the city’s resources, facilities and the way the population settles in its areas and localities. also, the balanced development of every city requires a fair approach towards the efficiency of financial resources and the distribution of economic, social and cultural services, which aims to improve the life quality of the citizens. the current research was conducted with the aim of investigating the balanced development of amol city with the approach of spatial justice.material and methodology: the research method is descriptive-analytical. in order to analyze the research data in the geographic information system (gis) environment. at first, the spatial distribution pattern of the facilities was investigated with statistical and graphical methods in amol city using gis software. then the geographical distribution was investigated. in the next step, by using the information layers of the city and the pair decision-making method, the effective physical indicators in the distribution of facilities have been examined. a survey and interview were conducted with 42 experts in 22 neighborhoods of amol city during 2020-2021 to determine the superiority functions and weighting of indicators and finally their ranking using ahp model.findings: the findings of different analyzes indicate the concentration of facilities and services in the city center and in its primary context.disscotion conclusion: analyzes such as kernel density analysis, kriging, and hot spots determined that the distribution of facilities and services in amol city tends to the center, and the nearest neighbor analysis also showed a clustered situation for the distribution of facilities and services.