بررسی زیست محیطی تخریب اراضی در مقیاس حوزه آبخیز رودخانه طالقان با رویکرد کمی

زمینه و هدف: تخریب اراضی یا تخریب سرزمین به عنوان یک چالش و معضل مهم جهانی است که در نهایت منجر به بیابانی شدن و گسترش پهنه بیابان‌ها به ویژه در مناطق با شرایط اقلیمی خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب، می‌شود. فقر ونبود امنیت غذایی، توام با رخداد خشکسالی‌های شدید و سایر شرایط نا مناسب آب و هوائی که موجب وارد شدن فشار بیش از حد به اکوسیستم‌های شکننده و منابع طبیعی پایه(آب، خاک و گیاهان)، در چنین مناطق و نواحی شده و باعث تهی شدن منابع حیاتی می‌شود. هدف از این مطالعه شناسائی مشخصه‌ها و معیار‌های هر یک از پارامتر‌ها وعوامل اعم از طبیعی و انسان زاد موثر بر تخریب اراضی میباشد تا بتوان اقدام به برنامه ریزی جهت مدیریت آنها در راستای حفظ و احیای منابع زیست محیطی نمود.روش بررسی: در این پژوهش با استفاده از داده های ادواری سنجش از دور، سامانه های اطلاعات جغرافیائی،مشاهدات و اندازه گیری های میدانی و روش های آماری بکارگرفته شده و از مدل کمی برای برآورد نتایج استفاده شده است.یافته ها : با استناد به نتایج بدست آمده، می توان گفت تخریب اراضی در مقیاس حوزه آبخیز سد طالقان تابعی از شش عامل: شیب زمین، خصوصیات زمین شناسی سطحی(واحدهای سنگی)، خصوصیات خاک، رخساره‌های فرسایش خاک توسط آب، حفاظ روی زمین و کاربری اراضی است.از بین عوامل موثر بر تخریب اراضی شاخص میزان حفاظ روی زمین با وزن 0.20 بیشترین تاثیر را بر تخریب اراضی داشت.بحث و نتیجه گیری : مدل ارایه شده میتواند به عنوان مدلی کارآمد در تعیین مکانی نرخ (شدت)و گستره تخریب اراضی در مقیاس حوزه آبخیز جهت شناسایی دقیق سایت های تخریب شده برای مبارزه و مدیریت پدیده موردنظر مورد استفاده در سطح ملی قرار گیرد .

environmental study of land degradation in taleghan river basin scale with quantitative approach

background and objective: land degradation or land degradation is an important global challenge and dilemma that ultimately leads to desertification and the expansion of deserts, especially in areas with arid, semi-arid and semi-humid climates. poverty and lack of food security, combined with the occurrence of severe droughts and other adverse climatic conditions that put excessive pressure on fragile ecosystems and basic natural resources (water, soil and plants), in such areas and causes deprivation of vital resources becomes. the purpose of this study is to identify the characteristics and criteria of each of the parameters and factors, both natural and man-made, affecting land degradation so that we can plan to manage them in order to preserve and restore environmental resource resources.material and methodology: in this research, using periodic remote sensing data, gis, field observations and measurements and statistical methods are used and a quantitative model is used to estimate the results.findings: based on the obtained results, land degradation in taleghan dam watershed scale is a function of six factors: land slope, surface geological characteristics (rock units), soil properties, soil erosion facies by water, land protection and land use among the factors affecting land degradation, the index of protection on the ground with a weight of 0.20 had the greatest impact on land degradation.discussion and conclusion: the proposed model can be used nationally as an efficient model in determining the rate (intensity) and extent of land degraded sites accurately to combat and manage the phenomenon.