بررسی آبشویی و ارزیابی حساسیت چند گونه گیاهی به آترازین با استفاده از روش‌های زیست‌سنجی و تجزیه شیمیایی

زمینه و هدف: آترازین یکی از مهم ترین علف کش های مورد استفاده در ایران و جهان است که ضمن برخورداری از پایداری بالا، احتمال آلودگی آب های زیرزمینی و رواناب را به دنبال دارد. هدف از این آزمایش تعیین حساسترین گونه از بین هشت گونه گیاهی به آترازین و اندازه گیری حد آبشویی این علف کش بود.روش بررسی: آزمایش اول در سال 1398 به منظور ارزیابی حساسیت هشت گونه گیاهی (کلزا، سویا، چچم، یولاف، گندم، علف قناری، تاج خروس و گندم) به بقایای آترازین با استفاده از شاخص gr50 ( دز مورد نیاز علف کش برای کاهش 50% ی رشد گیاه) انجام شد. آزمایش دوم نیز به منظور تعیین حد آبشویی علف کش آترازین انجام گرفت. سطوح تیمار علف کش آترازین عبارت بودند از شاهد (عدم کاربرد)، سطح معمول (1/25 کیلوگرم در هکتار) و بالا (2/5 کیلوگرم در هکتار). تیمارهای یاد شده به ستون های خاک واقع در لوله های pvc به ارتفاع 32 سانتی متر تزریق شدند. بعد از گذشت سه روز خاک هر قطعه دو سانتی متری از ستون لوله جدا و هم زمان در معرض آزمون زیست سنجی و تجزیه شیمیایی قرار گرفتند. در آزمایش اول از تجزیه رگرسیون پروبیت برای تشخیص حساسترین گونه به آترازین و در آزمایش دوم نیز با طرح پایه کاملا تصادفی از تجزیه واریانس داده ها استفاده شد.یافته ها: آزمایش اول نشان داد که کلزا نسبت به سایر گونه ها حساسیت بیشتری به آترازین دارد. بررسی پروفیل توام تغییرات وزن گیاهچه کلزا و غلظت آترازین در اعماق مختلف خاک نشان داد که علف کش آترازین تا عمق 10 سانتی متری خاک نفوذ کرده است.بحث و نتیجه گیری: به نظر می رسد تجمع آترازین تا عمق 10 سانتی متری به دلایلی چون مقدار ماده آلی و درصد رس بیشتر در این لایه می باشد. با توجه به حداکثر بانک بذور علف های هرز در مزرعه مورد آزمایش در لایه های سطحی خاک، استفاده از علف کش آترازین در این قطعه آزمایشی می تواند کارایی کنترل علف های هرز را افزایش دهد.

Evaluation of leaching and sensitivity in some plant species to atrazine using bioassay and chemical methods

Background and Objective: Atrazine is one of the most important herbicides in the world and Iran, which has high stability and is likely to contaminate runoff and groundwater resources. The aim of this experiment was to determine the most sensitive of the eight plant species to atrazine and to measure the leaching front of this herbicide.Material and Methodology: The first experiment did in order to sensitivity assessment of eight plant species (Canola, Soybean, Ryegrass, Wild Oat, Wheat, Canarygrass, Redroot Pigweed, and Corn) to simulated atrazine residues by GR50 index (the required dose of herbicide to reduce plant growth by 50% ) at 2019. The second experiment was conducted to determine leaching front of atrazine. Levels of atrazine treatments were: control, usual dose (1.25 kg.h1) and high dose (2.5 kg.h1). The treatments were injected into soil columns in 32 cm height PVC pipes and after three days, all 2 cm pieces of soil columns were exposed to bioassay and chemical analysis, simultaneously.In the first experiment probit regression analysis was used to identify the most atrazinesensitive species and in second experiment with completely randomized basic design the data were investigated by regression analysis.Findings: First experiment showed that canola was more susceptible to atrazine compared to other species. Evaluation of canola seedling weight profile and atrazine concentration simultaneously at different depths of soil showed that atrazine penetrated to 10 cm depth.Discussion and Conclusion: It seems that atrazine accumulation to 10 cm depth is related to higher organic matter and clay content. Due to the fact that the maximum weed seed bank was located in the surface layers of the soil, application of atrazine herbicide in this field can increase the efficiency of weed control.