بررسی و مقایسه آزمایش‌ ها و مدل‌ های ریاضی انتشار گازهای سنگین

زمینه و هدف :رهایش و پراکند گی ابر گازهای سمی و آتش گیر در جو یکی از حوادث حائز اهمیت در ایمنی فرآیندهاست. پیش بینی نحوه انتشار گازها پس از رهایش آن ها به عنوان یک حادثه خطر زا برای جمعیت های انسانی مجاور صنایع یا محیط زیست برای کاهش خسارات ناشی از آن دارای اهمیت ویژه ای می باشد. آنالیز ریسک معمولاً  با نرم افزارهایی که بر پایه آزمایش های تجربی و روش های ریاضی استوارند، انجام می شوند.روش بررسی:  برای به دست  آوردن مدل ها و ارزیابی مدل های ارائه شده چندین آزمایش در تحقیقات مختلف انجام گرفته است. آزمایش های انجام یافته در زمینه انتشار گاز را می توان به دو دسته اصلی آزمایش های میدانی و آزمایش های در تونل باد تقسیم بندی کرد. از جمله آزمایش های میدانی مهم می توان به آزمایش های kit fox، thorney island ، coyote اشاره کرد. آزمایش های گروه prep، emu از جمله آزمایش های صورت گرفته ی مهم در تونل باد می باشند. در بسیاری از موارد به دلیل آن که حادثه بیشتر در فضای باز رخ می دهد، بررسی انتشار گاز در فضای باز بدون حضور مانع و یا در حضور مانع به نمایندگی از ساختمان ها و تجهیزات فرآیندی انجام یافته است.در برخی از مطالعات نیز انتشار گاز در فضای بسته و ساختمان های بزرگ صورت گرفته است. در مدل ‌سازی انتشار گاز، ابتدا مدل های ساده با عنوان مدل­های جعبه ای، مدل های پلوم پایدار، مدل های انتگرالی و بعد مدل های پیشرفته تر مانند مدل های لاگرانژی و مدل های لاگرانژی گوسی ارائه شده است.در سال های اخیر نیز استفاده از روش های دینامیک سیالات محاسباتی مورد توجه است. مدل های  les، ransوdns  از جمله مدل­های بکار برده شده در روش cfd می باشند.یافته ها: گازها و سناریوهای رهایش گوناگونی در کارهای یاد شده مورد مطالعه قرار گرفته اند. از دیگر موارد تاثیر گذار بر انتشار گاز می توان به توپوگرافی محل رهایش و بستر انتشار گاز اشاره کرد که در آزمایش ها و شبیه سازی های عددی مورد بررسی قرار گرفته اند.بحث و نتیجه گیری: در زمان استفاده و استناد به آزمایش ها و مدل‌های ارائه شده، تا حد ممکن بایستی شرایط سناریو با آزمایش و مدل نزدیک باشد. از این شرایط می‌توان به نوع گاز، بستر انتشار گاز، نحوه برون ریزی و نشت گاز ( آنی یا پیوسته) و شرایط محیطی دیگر اشاره کرد.

Investigation of Field Experiments and Mathematical Models for Heavy Gas Dispersion

Background and Objective: Release and dispersion of toxic and flammable gases in atmosphere is one of the most important incident in safety of the processes. Risk analysis with the aim of prevention from harm and damage usually carries out by software packages, which are based on the field experiments and mathematical models. Material and Methodology: In order to derive dispersion models and evaluate existing models, some different experiments are done. Experiments of the gas release and gas dispersion are in two categories, experiments which took place in wind tunnels and which are field experiments. Kit Fox, Thorney Island and coyote are some of the most famous field experiments. PERP group and EMU tests are major experiments in wind tunnels.  In many of studies, gas dispersion was investigated in the open places in absence or presence of obstacles because most of the industrial accident happens in open places. Others are also taking place in indoors and large buildings. Early, simple models such as box models, steady state plume and integral models were proposed. Thereafter, group models like Lagrangian models and Lagrangian Gaussian models were evinced. One of the other approach is using more complex and computational methods. Fluid dynamics methods are designed and developed for this purpose. The models of the heavy gas dispersion can be categorized to four major group. The first is simple and experimental models. intermediate and integral or shallow layer models include box models, steady state / general steady state plume models, one dimensional integral models is located in the next. The third group is advanced and lagrange models. The last and latest models are computational fluid dynamic models: RANS, LES and DNS Findings: Different gases, distinct release scenarios are studied in researches. As another effective parameter on the path of gas dispersion, topology of release location can be mentioned which is investigated in field experiments and simulations. Discussion and conclusions: in order to use and refer the field   experiments and models as an evaluation, desired scenarios’ condition should be as close as possible to the models or experiments’ condition. These conditions could be such as type of gas, terrain and topology of release path, puff or plume release and other environment and physical conditions.