تحلیل رویکرد نظری مدیریت سوانح طبیعی در ایران با استفاده از روش فراتحلیل

زمینه و هدف: رشد جمعیت و توسعه شهری برنامه ریزی نشده منجر به افزایش احتمال خطر سوانح در نواحی شهری گردیده است. دستیابی به شناخت و راه های مقابله با سوانح، به مرور توجه ساکنان و محققان را به مدیریت سوانح طبیعی جلب نموده است. تعدد و تنوع مقالات علمی منتشر شده در زمینه سوانح طبیعی، یکی از نشانه های قابل اتکا برای نمایش گرایش محققان به این موضوع است. هدف از این تحقیق، ، فراتحلیل مقالات منتشر شده در مجلات علمی پژوهشی و فارسی زبان می باشد.روش بررسی: به منظور فراتحلیل رویکرد نظری مدیریت سوانح طبیعی در کشور، ابتدا 29 مجله شناسایی شد. سپس 454 مقاله از این مجلات جهت فراتحلیل انتخاب شدند که این مقالات از سال 1381 تا 1395 منتشر شده اند. در نهایت برای مطالعه مقالات و استخراج تحلیل ها، با استفاده از نظرات متخصصان و خبرگان شاخص های مطالعه مشتمل بر روش تحقیق، نمونه گیری و رویکرد و مدل برنامه ریزی مشخص گردید.یافته ها: پراکندگی مطالعات نشان داد که استان های تهران، خراسان رضوی و آذربایجان شرقی بیشتر مورد توجه محققان قرار گرفته اند. نتایج نشان داد رویکرد فیزیکی به عنوان رویکرد غالب در پژوهش های انجام شده می باشد که نقطه ضعف این تحقیقات است. عدم رعایت اصول روش علمی تحقیق مانند فقدان نمونه گیری و ابزار پایایی و روایی از ضعف های دیگر مطالعات صورت گرفته می باشد.بحث و نتیجه گیری: با توجه به رویکرد غالب در مطالعات انجام شده، استفاده از رویکرد جامعه محور و نهادی در پژوهش های آینده توصیه می گردد. از طرفی سیاست مجلات علمی پژوهشی در جذب مقالات کاربردی، باعث تجمع این گونه از مقالات در این نشریات است. لذا پیشنهاد می شود با توجه به اهمیت موضوع شاخص سازی در زمینه مدیریت سوانح، مجلات علمی پژوهشی توجه ویژه ای به مقالات نظری در این زمینه داشته باشند تا امکان ارایه مقالات بیشتر در این مورد فراهم شود.

The Study of Theoretical Approach of Natural Disaster Management in Iran using Meta-analysis

Background and objective: Population growth and unplanned urban development has led to increase the risk of disaster in urban areas. Achievement to knowledge and ways to deal with disasters, have attracted attention of residents and researchers to natural disaster management. The number and variety of published scientific papers in the field of natural disasters is one of the reliable proofs for showing the trend of researchers to this field. The objective of this research is metaanalyzing the published papers in Persian scientific journals.Material and Methodogy: For metaanalyzing of theoretical approach of Natural Disaster Management in Iran, initially 29 journals are selected. Then 454 papers are selected among these journals. These papers have been published from 2002 to 2016. Finally, for analyzing the papers, the analyzing criteria such as research methodology, sampling method and planning model and approach are determined using the expert’s opinion.Findings: The map of studies distribution showed that Tehran, KhorasaneRazavi, and Azerbaijanesharghi provinces have been considered in a lot of papers. Results showed that physical approach is the dominant approach in the studies which is a weakness in papers. Also disregarding the scientific principle of research methodology such as absence of sampling, reliability, and validity is the other weakness of studies.Discussion and Conclusion: Considering the dominant approach in the previous studies, studying and using the communitybased and organizational approaches in the future researches is proposed. The policies of scientific journals in publishing applied papers is led to aggregation of these papers in the journals. So it is proposed due to importance of theoretical and fundamental studies and identifying indicators in the field of disaster management, scientific journals would have special attention to theoretical papers in this context and providing the condition to presentation of more theoretical and fundamental papers in this subject.