بررسی فصلی غلظت فلز روی موجود در گردو غبار های اتمسفری شهر تهران و بررسی ریسک سلامت

زمینه و هدف: عوامل متعددی در آلودگی هوا نقش دارند که ذرات معلق یکی از مهم ترین آن هاست. و اثرات سلامت آن به عوامل مختلف از قبیل اندازه، غلظت، ترکیب شیمیایی و سمیت آن ها بستگی دارد. ذرات گرد و غبار به عنوان یکی از مضرترین اجزای محیط زیست شناخته شده اند. تحقیق حاضر با هدف تعیین غلظت فلز روی در گردوغبارهای اتمسفری و ارزیابی ریسک سلامت آن ، طی زمستان 1397 تا پاییز 1398در مناطق 9، 10، 11 و 12 شهرداری تهران انجام گرفته است.. روش بررسی: برای این منظور دو نقطه در غرب و شرق منطقه 9 و یک نقطه در شرق مناطق 11،10 و 12 (نقاط غرب مناطق 10، 11 و 12 هم مرز با شرق منطقه مجاور بود) تعیین و گردوغبارهای اتمسفری به صورت ماهانه در طی یک سال جمع آوری شدند. یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای آزمایش شامل مکان نمونه برداری و زمان(فصول) نمونه برداری بود. غلظت روی بعد از عصاره گیری با اسید کلریدریک و اسید نیتریک غلیظ (با نسبت 3:1) تعیین شد. یافته ها: نتایج نشان داد کمترین غلظت فلز روی در فصل زمستان و در نقطه 9w (تهرانسر) و 558.23 و بیشترین غلظت فلز روی در فصل پاییز و در نقطه 11e (خیابان وحدت اسلامی) 1835.3 میلی گرم بر کیلوگرم بود. غلظت روی و مقدار گردوغبارهای اتمسفری از غرب به شرق و با عبور از زمستان به سمت پاییز افزایش یافت. ارزیابی ریسک سلامت بر پایه روش توسعه یافته آژانس حفاظت محیط زیست epa ایالات متحده آمریکا صورت گرفت. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد بلعیدن گردوغبارهای اتمسفری اصلی ترین راه قرار گرفتن در معرض روی  بوده است و بیش از 90 درصد از شاخص خطر  بیماری های غیر سرطانی فلز روی، مربوط به hq^1(معادله خطر) بلع بوده است. در فصل زمستان  مقدار hq و hi^2 (شاخص تجمعی خطر بیماری های غیر سرطانی) برای روی و برای افراد بالغ و کودکان کمتر از حد مجاز بود و خطری سلامت افراد را تهدید نمی کرد.

Seasonal comparison of Zinc health risk in atmospheric dust in Tehran, Iran

Background and objective: The aim of this study was to determine the concentration of zinc metal in atmospheric dust and to assess its health risk during the winter of 1397 to the fall of 1398 in areas 9, 10, 11 and 12 of Tehran Municipality.Material and Methodology: For this purpose, two points in the west and east of region 9 and one point in the east of regions 11, 10 and 12 (the western parts of regions 10, 11 and 12 were adjacent to the east of the adjacent region) were determined and atmospheric dust was collected monthly for one year. A factorial experiment was performed in a completely randomized design with three replications. Experimental factors included sampling location and sampling time (seasons). The concentration of zinc was determined after extraction with hydrochloric acid and concentrated nitric acid (3: 1 ratio). Finding: The results showed that the lowest concentration of zinc metal in winter and at point 9W (Tehransar) and 558.23 and the highest concentration of zinc metal in autumn and at point 11E (VahdateIslami Street) was 1835.3 mg / kg. The concentration of zinc and the amount of atmospheric dust increased from west to east and with the passage of winter to autumn. The health risk assessment was based on the US Environmental Protection Agency’s EPA development method.Discussion and Conclusion:  The results showed that swallowing atmospheric dust was the main route of exposure to zinc, and more than 90% of the risk index for noncancerous zinc metal diseases was related to HQ (ingestion risk equation). In winter, the amount of HQ and HI (cumulative risk index for noncancerous diseases) was lower than safe level for zinc and for adults and children, and did not pose a health risk.