تحلیل تغییرات فضای سبز شهر گرگان با استفاده از متریک‌های سیمای سرزمین

زمینه و هدف: شهرنشینی سریع به همراه تغییرات زیاد در پوشش اراضی، باعث اختلال در ساختار و عملکردهای زیست محیطی مرتبط با فضاهای سبز شهری شده است. شناسایی و درک این تغییرات برای بهبود وضعیت در هر مکانی امری لازم و اجتناب ناپذیرمی باشد.   بر همین اساس هدف از این مطالعه بررسی تغییرات فضای سبز شهر گرگان با استفاده از متریک های سیمای سرزمین و به کارگیری تکنیک های سنجش از دور و سیستم اطلاعات جغرافیایی می باشد.روش بررسی: در این پژوهش جهت تهیه نقشه های کاربری/پوشش اراضی شهر گرگان از تصاویر سنجنده های ماهواره های لندست متعلق به سال های 1987، 2001 و 2014 استفاده شده است. به طوری که پس از انجام عملیات پیش پردازش، طبقه بندی تصاویر به روش طبقه بندی نظارت شده با به کارگیری الگوریتم حداکثر احتمال انجام گرفت و نقشه های مورد نظر در سه کلاس اراضی ساخته شده، فضای سبز و سایر کاربری ها تهیه گردید. سپس جهت بررسی روند تغییرات لکه های سبز شهری از متریک های مساحت طبقه، تعداد لکه، میانگین اندازه لکه، میانگین شکل لکه و تراکم حاشیه استفاده شد.یافته ها: یافته های حاصل از بررسی تغییرات زمانی فضای سبز شهر گرگان نشان داد که بین سال های 1987 تا 2014 مقدار زیادی از اراضی سبز به ویژه اراضی کشاورزی و جنگلی کاهش یافته و بر میزان اراضی ساخته شده اضافه شده است. به طوری که طی این 27 سال اراضی ساخته شده با میزان 15.86 کیلومترمربع روند افزایشی و در مقابل فضای سبز با مقدار 6.53 کیلومتر مربع روند کاهشی را داشته اند. همچنین بررسی و تحلیل متریک های سیمای سرزمین نیز حاکی از کاهش تعداد و اندازه لکه های سبز همراه با تکه تکه شدن و از هم گسیختگی آن ها می باشد. بحث و نتیجه گیری: نتایج حاصل از بررسی روند تغییرات پوشش اراضی طی 27 سال نشان داد که فضاهای سبز به میزان قابل توجهی همراه با تکه تکه شدن، روند کاهشی را داشته است. بنابراین به کارگیری رویکردهای جدید اکولوژیک در کنار سایر روش های مطالعات فضاهای سبز در برنامه ریزی های شهری ضروری می باشد.

Analyzing of Urban Green Space Changes in Gorgan City Using Landscape Metrics

Background and Objective: Rapid urbanization and vast changes in land cover have disrupted the urban green patches environmental structure and functions. Identifying and understanding these changes is necessary to improve the urban green patches situation in any place. Accordingly, the aim of this study is to evaluate the changes of green patches of Gorgan City using landscape metrics, remote sensing and geographical information system techniques.Method: In this research, Landsat satellite images for 1987, 2001, and 2014 have been used to provide land use/cover maps of Gorgan City. After conducting the preprocessing, classification of the images was done using the supervised method and the maximum likelihood algorithm. Then the maps were reclassified in three classes namely builtup areas, green patches and other land uses. Afterwards, in order to investigate the changes in urban green patches, landscape metrics including Class Area, Number of Patch, Mean Patch Size, Mean Size Index and Edge Density was used.Findings: Findings show that from 1987 to 2014, green patches, especially agricultural and forest lands, has been decreased and builtup areas has been increased. During these 27 years, builtup areas have increased approximately 15/86 km2 and green patches have decreased approximately 6/53 Km2. Also, the analysis of landscape metrics shows a decrease in the number and size of green patches due to fragmentation and disintegration.Discussion and Conclusion: The results of 27 years’ green patches dynamic in Gorgan City show that the green patch of the city has been significantly reduced and fragmented. Therefore, studying urban green patch changes using new ecological approaches and methods, is necessary in any urban planning.