مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه‌ خرس‌قهوه‌ای (ursus arctos syriacus) در حوزه آبخیز ناپشته چای

زمینه و هدف: خرس‌قهوه‌ای (ursusarctossyriacus) با وجودی که در طبقه‌بندی اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت و منابع طبیعی در طبقه کمترین نگرانی قرار دارد، اما جمعیت و دامنه انتشار آن به‌عنوان بزرگ جثه‌ترین گوشت‌خوار کشور، کاهش یافته است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی مطلوبیت زیستگاه و عوامل موثر بر پراکنش خرس‌قهوه‌ای در حوزه آبخیز ناپشته چای انجام گرفت.روش بررسی: به‌منظور مدل‌سازی مطلوبیت زیستگاه خرس‌قهوه‌ای با استفاده از نقاط حضور (از پائیز 1394 تا پائیز 1395)، از روش بیشینه آنتروپی بهره‌گیری شد. لایه‌های اطلاعاتی انتخاب شده به‌عنوان متغیرهای موثر بر حضور گونه شامل طبقات درصد شیب، طبقات جهت جغرافیایی، طبقات ارتفاع از سطح دریا، کاربری اراضی، منابع آبی، متغیرهای توسعه انسانی (روستاها و جاده‌ها) و اقلیم هستند.یافته ها: نتایج بررسی نشان داد که حدود 24.4% از وسعت حوزه آبخیز ناپشته چای، زیستگاه مطلوبی برای خرس‌قهوه‌ای است. همچنین براساس نقشه مطلوبیت زیستگاه، خرس‌ ارتفاع 2100-1000 متر از سطح دریا و شیب 10 تا 60% را ترجیح می‌دهد. به‌علاوه متغیرهای وجود پوشش جنگلی متراکم، اراضی زراعی، منابع آب و روستاها و همچنین جهت دامنه‌ و نوع اقلیم از عوامل موثر بر حضور این گونه می‌باشند.بحث و نتیجه گیری: ارزیابی مدل با سطح زیر منحنی roc برابر 0.970، نشان‌دهنده قدرت تشخیص بسیار عالی می‌باشد. زیستگاه‌های مطلوب یک‌پارچه خرس‌قهوه‌ای در مناطق مکیدی، اسکلو، ناپشته و بالاسنگ قرار دارند. جلوگیری از توسعه گردشگری در محدوده زیستگاه‌های مطلوب خرس‌قهوه‌ای و انجام مطالعات تکمیلی برای تعیین کریدورها و جابجایی خرس‌قهوه‌ای به خارج از منطقه از پیشنهادهای این پژوهش است.

Habitat Suitability Modeling for Brown Bear (Ursus arctos syriacus) in Naposhteh-Chai Watershed

Background and Objective: Brown bear (Ursus Arctos) is classified as a Least Concern (LC) species of the International Union for Conservation of Nature (IUCN), but its population and distribution have decreased during last decades. This study was carried out to assess the habitat suitability for Brown bear and the effective factors affecting its distribution in NaposhtehChai watershed.Method: Maximum Entropy (MaxEnt) approach available in MaxEnt software was used for the habitat suitability modeling of this species from autumn 2015 to autumn 2016. Information layers determined as affecting variables on this species include the slope, aspect, elevation, land use, water resources, human development variables (villages and roads) and climate.Findings: Results showed that 24.4 percent of NaposhtehChai watershed were suitable for Brown bear. Based on habitat suitability map, Brown bear preferred elevation range of 1000 to 2100 meters and slope of 10 to 60 percent. Furthermore, existing of densed forests, farmlands, water sources, villages and also aspect and climate, are important factors in the presence of this species.Discussion and Conclusion: Results of model evaluation using the area under the curve (ROC= 0.970) showed that prediction of this model are much more accurate than random conditions. Brown bear suitable integrated habitats, are located in Makidi, Oskolu, Naposhteh and Bala Sang areas. Prevention of tourism development in the suitable habitats of Brown bear, and, determination of corridors and movement routs of the species outside of the NaposhtehChai watershed in future studies were suggested in the route of this research.