واکاوی تغییر و تحولات مورفودینامیک لندفرم‌ها و بستر رودخانه کال‌شور درمحدوده منطقه حفاظت‌شده شیراحمد سبزوار با دیدگاه محیط زیستی

زمینه و هدف: آگاهی از ویژگی‌های مورفودینامیک سیستم‌های رودخانه ای، لندفرم های ژئومورفولوژیکی و چگونگی تحول آن به عنوان یکی از حیاتی‌ترین عناصر تشکیل‌دهنده سطح زمین در بسیاری از مطالعات و طرح ها از جمله بحث مهار سیلاب ها ، مطالعات آبخیزداری، هیدرولو‍ژی و محیط زیستی از نیازهای اساسی برای برنامه‌ریزان محیطی و منطقه است. این تحقیق با هدف ارزیابی تغییرات در لندفرم‌ها و بستر رودخانه کال شور سبزوار در محدوده منطقه حفاظت شده شیر احمد سبزوار با تاکید بر ملاحظات محیط زیستی می باشد.روش بررسی: در این تحقیق از نقشه‌های توپوگرافی و تصاویر ماهواره ای لندست سال های 1988-2015 استفاده‌شده است. سپس با افزایش وضوح و تباین در تصاویر ماهواره‌ای، بستر رودخانه کال‌شور تعیین و تغییرات رخ داده در  دوره 27 ساله تحقیق مشخص شد، سپس با استفاده از الگوریتم حداکثر احتمال نقشه لندفرم و کاربری‌ها برای سال های تحقیق تولید و تغییرات رخ‌داده در هر عرصه مشخص و  مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت.یافته ها: محاسبات نشان می دهد طول رودخانه کال شور در محدوده مذکور به میزان1.8 کیلومتر کوتاه‌تر و تعداد پیچان‌رودها کم تر و شعاع دایره مماس بر هر پیچانرود بیش‌تر شده‌است که حاکی از تبدیل الگوی پیچانرودی به شریانی است. نقشه لندفرم‌های تغییر‌یافته با روش حداکثر احتمال و دقت 84.3 و ضریب کاپا 0.78 تولید شد. پس از ارزیابی مشخص شد 31.5 کیلومتر مربع  از حجم تپه‌های ماسه‌ای کاهش  و تبدیل به نی‌زارها و  جنگل‌های گز و تاغ  شده‌است.نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان دهنده تغیرات وسیعی به خصوص در حجم تپه‌های ماسه‌ای و پوشش‌گیاهی منطقه است. بالا بودن سطح آب‌های زیرزمینی دشت سبزوار و ورود پساب تصفیه خانه فاضلاب به رودخانه از یک سو به نفع چشم انداز طبیعی منطقه بوده و از سوی دیگر باعث آلوده شدن منابع آب و خاک و تاثیر سوء بر حیات جانوری منطقه حفاظت شده شیراحمد داشته است لذا نیازمند تدوین برنامه راهبردی ویژه در راستای حفظ میراث طبیعی و توسعه پایدار می باشد.

Analysis of morphodynamic changes of landforms in riverbed kalshour in the shirAhmad protected area in Sabzevar With an environmental perspective

Background and Objective: Knowledge of the characteristics of morphodynamic river systems, Landform and its evolution as one of the most vital components of the Earth’s surface that In many studies and projects, including the flood control, watershed studies, and environmental hydrology of the basic requirements for environmental planners. This study aimed to evaluate the changes of landforms and the KalShour riverbed in protected area ShirAhmad is Sabzevar emphasis on environmental considerations.Method: in the Research using topographic map and satellite images of Landsat, years 1988, 2000 and 2015. For this purpose, was determined changes kaleshor of riverbed and morphodinamic landform changes occurred in the study period of 27 years and Using maximum likelihood map landforms and account for the years of research and changes in any areas identified and analyzed and assessed.Findings: Calculations show that the rivers in the region of 8.1 km2 kalshour shorter and less meandering, and become more the radius of the circle is tangent to any show that has become curved meander pattern to direct arterial. The map Landforms has changed was produced with maximum likelihood and overall accuracy0.78 and kappa coefficient 0.84.Discussion and Conclusion:  The results show a large changes of sand dunes and vegetation especially .Based on the results, because of having high groundwater levels and also enter wastewater Sabzevar and.31.5 km2 of sand dunes volume reduction and conversion to fields Tamarix hispida and forest Tamarix. This issue is for the benefit of the natural landscape and on the other hand depletes water resources and soil and adverse impact on animal life protected area’s Shirahmd that require special strategic programs in order to preserve natural heritage and sustainable development.