تاثیر شدت‏های مختلف چرایی بر تنوع و ترکیب پوشش گیاهی مراتع نیمه خشک (مطالعه موردی: مراتع محمد‏آباد، جیرفت)

زمینه و هدف: آگاهی از فشارهای محیطی مخرب بر اکوسیستم که باعث تخریب زیستگاه‏ها و بیوم‏ها و در نتیجه کاهش تنوع گونه‏ای می‏گردد، ضروری است. یکی از فشارهای مخرب فیزیکی بر عرصه مرتع که باعث کاهش تنوع و از بین رفتن عناصر گیاهی حساس می‏گردد، چرای مفرط می‏باشد. هدف از انجام این تحقیق بررسی اثر شدت‏های مختلف چرایی بر تنوع و غنای گونه‏ای در مراتع نیمه خشک بخش محمد آباد، شهرستان جیرفت، استان کرمان بوده است.روش بررسی:به منظور بررسی اثر شدت‏های مختلف چرایی بر تنوع و غنای گونه‏ای سه رویشگاه متفاوت قرق، چرای متوسط و چرای شدید انتخاب و با استفاده از 90 پلات 4 متر مربعی در طول 18 ترانسکت اقدام به نمونه برداری گردید. در داخل هر قاب، فهرست گونه‏های موجود، درصد تاج پوشش و تعداد افراد هر گونه یادداشت شد. برای ارزیابی شاخص‏های تنوع و غنا، شاخص های غنای مارگالف و منهینگ و شاخص‏های تنوع سیمپسون، شانونواینر، n0 هیل و n1 هیل محاسبه گردید. تجزیه و تحلیل داده ها در نرم افزار spss انجام شد و مقایسه شاخص‏های مختلف تنوع و غنا بین مناطق با شدت‏های چرایی مختلف توسط آزمون توکی صورت پذیرفت.یافته ها: نتایج حاصل از محاسبه شاخص غنای مارگالف نشان داد که بین تمامی عرصه‏های چرایی از نظر آماری اختلاف معنی‏داری وجود دارد. از طرف دیگر بین مناطق مختلف چرایی از نظر شاخص غنای منهینگ اختلاف معنی داری وجود ندارد. نتایج حاصل از محاسبه شاخص‏های تنوع، در هر چهار شاخص سیمپسون، شانونواینر،  n0هیل و n1 هیل نشان دادند که بین تمامی عرصه‏های چرایی اختلاف معنی داری وجود دارد.بحث و نتیجه‌گیری:  به‏طور کلی در منطقه مورد مطالعه شاخص های تنوع و غنای گونه‏ای به دلیل میزان بارندگی کم منطقه و قرارگیری در ناحیه نیمه خشک نسبتاً پایین است. بنابراین به علت حساس و شکننده بودن این نوع مراتع در بهره برداری از آن‏ها باید توجه بیش‏تری داشت تا از تخریب بیش‏تر جلوگیری شده و ترکیب گیاهی نیز اصلاح گردد.

Effect of Different Grazing Intensities on Diversity and Plants Cover Composition in Semi-Arid Grazing(Case study: Mohammad Abad, Jiroft)

Background and Objective: It is necessary to be aware of the destructive factors in the ecosystem. These factors cause shelter and biomass destruction, thus decreasing species diversity. Livestock over grazing is one of the most physical destructive pressures on rangeland that leads to a decrease in diversity and vegetation elements. The aim of this study has been conducted to investigate the effect of different grazing intensities on the diversity and richness of plant species in the semiarid rangelands of Mohammad Abad area of Jiroft, Kerman Province, Iran.Method: We selected 3 sites that included light, moderate and heavy grazing intensities. Sampling was performed using 90 plots (2 m2) along 18 transects. The list of specie, canopy coverage and number of individuals per species were recorded for each sampling unit. To evaluate diversity and richness of the plant species, Margalef and Menhing richness indices, and Simpson, Shannon, Hill N0 and Hill N1 diversity indices were calculated. SPSS software was applied for data analysis. Comparison of different indices of diversity and richness among study sites was performed by the Tukey test.Findings: The results of Margalef richness index showed significant differences between all grazing sites. No significant difference existed in the Menhing richness index of different grazing categories (p<0.01). Results of calculations of diversity indices for Simpson, Shannon, Hill N0 and Hill N1 showed that there were significant difference (p<0.01) between all grazing sites.Discussion and Conclusion: Generally, diversity and species richness indices due to low rainfall and placement in the semiarid region are relatively low in the case study. Therefore, because of the sensitive and fragile nature of these types of rangelands in the operation, we should pay more attention to prevent further destruction and amended the composition.