ارزیابی آسیب‌پذیری مناطق شهری در برابر سیل با منطق فازی (مطالعه موردی: منطقه 22 تهران)

زمینه و هدف: به طور کلی در دهه‌های اخیر خسارت‌های ناشی از جاری شدن سیل در نتیجه شهرنشینی در حاشیه رودخانه‌ها  همواره متوجه ساکنان این مناطق بوده است. هدف این پژوهش تعیین میزان آسیب‌پذیر بودن مناطق شهری نسبت به خطر سیل جهت کاهش خسارات جانی و مالی می‌باشد.روش بررسی:  بدین منظور از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی فازی (ahp فازی) چانگ به دلیل بزرگ تر بودن درجه احتمال جهت وزن‌دهی به معیارهای شیب، خاک، فاصله از رود، زمین شناسی، ارتفاع، کاربری اراضی و جمعیت استفاده گردید. پس از وزن‌دهی، معیارهای آسیب‌پذیری در محیط arcgis فازی‌سازی گردیدند و در نهایت از عمل گرهای فازی جهت روی‌هم گذاری لایه‌ها استفاده شد.یافته‌ها:. برای تعدیل  نقشه‌های  به دست آمده از عمل گرهای ضرب جبری و جمع جبری، از عمل گرهای گاما 0.9، گاما 0.7 و گاما 0.5 استفاده شد که نقشه حاصل از  عمل گر گاما 0.7  به دلیل دست یابی به نتیجه  مناسب‌تر  به  عنوان  نقشه ‌نهایی آسیب‌پذیری انتخاب گردید.بحث و نتیجه گیری: بنابراین با توجه به نقشه نهایی و این که درصد تراکم جمعیت در شمال شرقی منطقه، نزدیک رودخانه‌کن از 1.07 درصد بیش تر است. احتمال آسیب‌پذیری در آن منطقه بالا پیش‌بینی می‌گردد.  هم چنین ممکن است ساخت و سازهای غیر مجاز در حریم رود خانه‌های‌کن و وردآورد باعث تجمع آب و رهاسازی یک‌باره آن در منطقه شود و اگر روند ساخت و سازهای غیر مجاز و افزایش جمعیت در منطقه ادامه یابد می‌توان نتیجه گرفت احتمال آسیب‌پذیری در برابر سیل در منطقه 22 تهران می‌تواند زیاد باشد.

Vulnerability Assessment in Urban Areas against Flood with Fuzzy Logic (case study: Tehran District 22)

Background and Objective: In general, in recent decades, due to urban lives on the sidelines of rivers, dwellers of these areas have been the subject of damages caused by flood. The goal of this research is determining the vulnerability level of urban areas against flood in order to reducing human and financial losses.Method: For this purpose, Chung fuzzy analysis hierarchical process method (fuzzy AHP) is used due to the higher degree of possibility for weighting criteria of gradient, soil, distance from river, geology, height, land usage, and population. After weighting, the criteria of vulnerability in the environment ARCGIS were fuzzy and ultimately fuzzy operators were used for overlapping layers.Findings: To amend the obtained maps, algebraic multiplication and algebraic addition operators, Gamma 0.9, Gamma 0.7 and Gamma 0.5 operators were used. Obtained map from Gamma 0.7 operator was chosen as the final map of vulnerability for obtaining more appropriate result.Discussion and Conclusion: Therefore, considering the final map, and that the percentage of population density is over 1.07 in the eastern north of the area near Kan river, the possibility of vulnerability is proposed to be high in that area. Also it is possible that unpermitted constructions in Kan and Vardavard River limits will lead to water aggregation and its sudden release in the area, and if the process of unpermitted constructions and population increase is continued in the area, it can be resulted that the possibility of vulnerability against flood may be high in Tehran District 22.