بررسی و تهیه نقشه بیابان‏زایی بر اساس مدل ایرانی ارزیابی پتانسیل بیابان‏زایی(imdpa) با تاکید بر دو معیار خاک و پوشش گیاهی (مطالعه موردی: فاریاب-استان کرمان)

زمینه و هدف: با توجه به مفهوم بیابان‏زایی که عبارت است از تخریب اراضی در نواحی خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب خشک ناشی از عوامل متعددی چون تغییرات اقلیمی و فعالیت‏های انسانی، این پدیده مدت‏هاست که یک مشکل جدی اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی در بسیاری از کشور های شناخته شده است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی بیابان زایی شهرستان فاریاب در جنوب استان کرمان با استفاده از روش ایرانی imdpa می باشد.روش بررسی: تحقیق حاضر به منظور بررسی شدت بیابان‏زایی اراضی حوزه فاریاب در مناطق خشک جنوب استان کرمان با تاکید بر معیارهای خاک و پوشش گیاهی با استفاده از مدل ایرانی بیابان‏زایی صورت گرفت. با استفاده از این مدل امتیازات هر شاخص در معیار مربوطه مشخص و ارزش هر معیار با محاسبه میانگین هندسی امتیاز شاخص‏های آن مشخص گردید و پس از آن هر یک از معیارها به صورت لایه‏های اطلاعاتی وارد arcgis 9.3 شدند. با روی هم گذاری و تلفیق لایه‏های رستری معیارهای مذکور و محاسبه میانگین هندسی معیارها به کمک فرمول 1.2(vqi*sqi)=dm و تجزیه و تحلیل آن با استفاده از مدل imdpa نقشه شدت بیابان‏زایی منطقه بدست آمد.یافته‏ها: نتایج نشان می‏دهد از سطح زمین‏های منطقه به ترتیب 14.53 درصد در کلاس کم یا ناچیز، 33.69 درصد در کلاس متوسط و 51.78 درصد در کلاس شدید بیابان‏زایی است. همچنین نتایج نشان داد شاخص تجدید حیات از معیار پوشش گیاهی با ارزش عددی 3.82 بیش‏ترین تاثیر را در بیابان‏زایی منطقه داشته است.بحث و نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج بدست آمده در این تحقیق که حاکی بر اهمیت پوشش گیاهی در بیابان‏زایی است پیشنهاد می‏شود در اسرع وقت تحقیقی عمیق‏تر نسبت به تعیین روش‏های مناسب اصلاح و احیاء مراتع منطقه از سوی ادارات منابع طبیعی اقدام گردد. در صورت عدم توجه مسوولین امر حدود 50 درصد دیگر (کلاس بیابان‏زایی متوسط و کم منطقه) در معرض نابودی شدید قرار خواهد گرفت که این مهم باعث صدمه به سایر عناصر اکوسیستم از جمله حیات وحش و غیره منجر خواهد شد.

Investigation and Preparation of Desertification Map Based on Iranian Model of Desertification Potential (IMDPA) with an emphasis on two criteria of soil and vegetation (Case study: Faryab-Kerman Province)

Background and Objective: According to the concept of desertification, which is land degradation in dry areas, the semiarid, and dry subhumid due to many factors such as climate change and human activities, this phenomenon has long been known as a serious problem in terms of economic, social, and environmental in many countries. The purpose of this study was to study the desertification of Faryab city in southern Kerman province using Iranian IMDPA method.Method:The aim of this study was assessed desertification potential of Faryab region in the arid region of south of Kerman province by using the Iranian model of desertification potential assessment (IMDPA) on soil and vegetation cover indicators.Each criterion was assessed based on the selected indices which result in qualitative mapping of each criterion cased on geometric average of the indices. Thematic databases, with a scale of 1:50000 were integrated and elaborated in Arc GIS 9.3. By laminate of thematic databases layers and using this formula DM=(VQI×SQI)1/2 to Calculate the geometric mean Criteria. Then Desertification intensity map was obtained with analysis IMDPA Model.Findings: Results indicated that 14.53% of study area classified as low class, 33.69% is classified as moderate class and 51.78% of area classified as a severe class of desertification. Analysis of desertification criteria in Faryab region showed that among study criteria, regeneration of vegetation of vegetation cover is a major problem with a geometric average of 3.82.Discussion and Conclusion: According to the results of this research, which indicates the importance of vegetation in desertification, it is suggested that a deeper investigation of the appropriate methods of remediation and improvement of the rangelands of the region be undertaken by the Natural Resources Department. In the case of lack of attention from the authorities, about 50% of other (medium and low desertification classes) will be subject to severe destruction, which will lead to damage to other elements of the ecosystem, including wildlife, and so on.