عوامل موثر بر میزان مصرف منابع اکولوژیک در ایران با رویکرد اقتصادی

زمینه و هدف: ارتباط بین توسعه و محیط‌زیست از مباحث عمده در محافل مختلف است. هدف از این مطالعه بررسی عوامل موثر بر ردپای اکولوژیکی و آزمون فرضیه پناهگاه آلودگی و فرضیه زیست‌محیطی کوزنتس می‌باشد.روش بررسی: در این مطالعه، بعد از معرفی شاخص ردپای اکولوژیک به عنوان شاخص تخریب منابع طبیعی، عوامل موثر بر آن طی دوره 2011-1965 و در قالب تخمین مدل تخریب منابع‌طبیعی، با روش اقتصادسنجی خودرگرسیون با وقفه های توزیعی (ardl) بررسی شده و همچنین فرضیه‌های منحنی زیست‌محیطی کوزنتس و پناهگاه آلودگی برای ایران آزمون شده است. در این تحقیق، از متغیرهای تولید ناخالص داخلی، شاخص تجارت آزاد، شهرنشینی، شاخص توسعه انسانی، شاخص توسعه بازارهای مالی به عنوان عوامل موثر بر ردپای اکولوژیک استفاده شده‌است.یافته‌ها: مطابق نتایج بدست آمده درآمد سرانه، آزادسازی تجارت، توسعه بازارهای مالی و شهرنشینی هم در کوتاه‌مدت و هم در بلندمدت تاثیر مثبت و معنی‌دار و شاخص توسعه انسانی تاثیر منفی و معنی‌دار بر ردپای اکولوژیک سرانه دارند. همچنین نتایج یاد شده فرضیه پناهگاه آلودگی را نیز تایید می‌کند؛ ولی فرضیه منحنی زیست‌محیطی کوزنتس تایید نمی‌شود و رابطه بین درآمد و ردپای اکولوژیکی به شکل n می‌باشد. مقدار ضریب تصحیح خطای بدست آمده 0.99 است که نشان می‌دهد در هر دوره 99 درصد از عدم تعادل در ردپای اکولوژیک تعدیل شده و به سمت روند بلند مدت خود نزدیک می‌شود که نشان از سرعت تعدیل بسیار بالایی است.بحث و نتیجه‌گیری: براساس نتایج این مطالعه رشد اقتصادی در ایران باعث تخریب بیشتر منابع طبیعی می‌شود. بنابراین، بایستی دولت‌ها به برنامه‌های توسعه توجه ویژه‌ای داشته باشند تا در راستای توسعه پایدار باشد.

Factors Affecting the Consumption of Ecological Resources in Iran Using Economic Approach

Background and Objective: The objective of this study is the investigation of factors affecting Ecological Footprint and testing Pollution Haven and Environmental Kuznets’ Curve hypotheses.Method: In this study, after introducing ecological footprint as an indicator of natural resources degradation, factors affecting it is investigated in the form of natural resources degradation model for the period 19652011 using Autoregressive Distributed Lag (ARDL) model; and Environmental Kuznets Curve (EKC) and Pollution Haven hypotheses were tested. In this study, the Gross Domestic Product (GDP), free trade index, urbanization, human development index, development of financial markets index were used as factors affecting the ecological footprint.Findings: Results show that per capita GDP, free trade, development of financial markets and urbanization have positive and significant impacts in long and short term periods, but human development has negative and significant impact on ecological footprint. These results confirmed Pollution Haven hypothesis; but the EKC hypothesis is not confirmed and the relationship between income and ecological footprint is in the form of N. The coefficient of Error Correction is negative and significant which represent the long run equilibrium. The coefficient is 0.99 meaning that ecological footprint corrects its previous period disequilibrium at a speed of 99% annually to reach at the steady state.Discussion and Conclusion: According to the results of this study, economic growth in Iran leads to more natural resources degradation. Therefore, governments should pay special attention to development programs in order to be sustainable.