مدل‌سازی بار فسفات ورودی به دریای خزر از حوزه آبخیز تجن با استفاده از مدل ارزیابی آب و خاک

زمینه و هدف: توسعه کشاورزی برای پاسخگویی به نیاز روز افزون غذا سبب مصرف بیشتر کودهای شیمیایی و درنتیجه آلودگی اکوسیستم های آبی گردیده است. بنابراین برآورد مواد مغذی منابع غیر نقطه ای، بررسی میزان تجاوز آن ها از حد مجاز و نیز ارزیابی سهم آلودگی فسفات ورودی از حوزه آبخیز تجن به دریای خزر یک اولویت به‌منظور ارزیابی سلامت حوضه است. روش بررسی: لذا در این مطالعه از ابزار ارزیابی آب و خاک (swat) برای شبیه‌سازی فسفات طی سال‌های 2001 تا 2014 در حوزه آبخیز تجن استفاده‌ شده است. یافته ها: نتایج مدل واسنجی شده نشان داد بار سالانه فسفات از سال 2001 تا 2014 از حدود 29000 تا 102900 کیلوگرم در خروجی حوزه آبخیز متفاوت است. بار فسفات در زمستان و پاییز 98 درصد از کل بار سالانه فسفات را به خود اختصاص داد. بالاترین سطح فسفات در دوره مورد مطالعه در ماه فوریه (به‌طور متوسط 11621 کیلوگرم) و کم‌ترین در ماه ژوئن (به‌طور متوسط 0.7 کیلوگرم) بود. هم چنین از مقایسه غلظت‌های به‌دست‌آمده با استانداردهای کیفیت آب می‌توان نتیجه گرفت که غلظت فسفات در اکثر زیرحوضه‌ها بالاتر از حد استاندارد کیفیت آب آشامیدنی برای سلامت انسانی (0.2 میلی‌گرم در لیتر) است. بنابراین اکثرا زیرحوضه ها در منطقه مورد مطالعه نیازمند کاهش بار فسفات می‌باشند و می بایست  این زیرحوضه ها در برنامه های مدیریتی بهبود کیفیت آب حوضه در اولویت قرار گیرند. بحث و نتیجه گیری: نتایج نشان داد که مدل swat می تواند راهنمای خوبی برای استراتژی های کاهش بار آلودگی ها باشد.

Modelling of Input Phosphate Load to the Caspian Sea from Tajan Watershed Using Soil and Water Assesment Tool

Background and Objective: The development of agriculture to respond to growing need for food causes more consumption of chemical fertilizers and water ecosystems pollution. Therefore, in this study estimation of nutrients from nonpoint sources, the amount of exceed than standard level, evaluation of phosphate pollution input from Tajan watershed to the Caspian Sea is a priority for watershed health assessment. Method: In this study, the Soil and Water Assessment Tool (SWAT) for the simulation of phosphate during the years from 2001 to 2014 were used. Findings: The results showed that annual phosphate during 2001 to 2014, from about 29,000 to 102,900 kg in watershed output were different. Phosphate in winter and autumn were allocated 98 percent of total annual load. The highest levels of phosphate were in February (an average of 11 621 kg) and lowest in June (average 0.7 kg). Also, phosphate concentration was higher than drinking water quality standards (0.2 mg/l) in most subbasins.   Discussion and Conclusion: It is necessary to reduce the phosphatein in these subbasins. They should be prioritized in water quality management programs. Also, results showed that the SWAT model can be a useful tool for pollution reduction strategies.