تحلیلی بر نابرابری‌های فضایی با تاکید بر شاخص‌های کیفیت مسکن (نمونه موردی: مناطق شهری اردبیل)

زمینه و هدف: مسکن به عنوان یکی از پدیده های واقعی از نخستین مسائلی است که بشر همواره با آن دست‌به‌گریبان بوده و همواره در تلاش برای دگرگونی و یافتن پاسخی مناسب، معقول و اندیشیده برای آن است. در حال حاضر مسئله‌ای که راجع به مسکن در سطح جهانی از آن صحبت می شود مسئله کمبود واحد های مسکونی است و درعین‌حال آنچه به کیفیت واحد های مسکونی بازمی‌گردد تقریباً در بسیاری از نقاط دنیا رعایت نمی شود. این در حالی است که برای برنامه ریزی و برنامه ریزی مسکن هر شهر، پیدا کردن پاسخ سنجش فضایی کیفیت مسکن از ملزومات اساسی به شمار می آید. بنابراین هدف از پژوهش حاضر سنجش نابرابری های فضایی شاخص‌های کیفیت مسکن در سطح شهر اردبیل به منظور انجام برنامه ریزی بهتر برای بخش مسکن این شهر می باشد.روش بررسی: تحقیق حاضر ازنظر هدف از نوع کاربردی و ازنظر ماهیت و روش تحقیق مورداستفاده از نوع روش های توصیفی تحلیلی است. اطلاعات موردنیاز از داده های بلوک های آماری سال 1390 شهر اردبیل استخراج‌شده‌اند. جامعه آماری پژوهش بلوک های آماری شهر اردبیل در سال 1390 است. برای بررسی وضعیت نابرابری شاخص‌های کیفیت مسکن و شناخت الگوی فضایی گسترش این نابرابری از مدل های آمار فضایی، تحلیل لکه های داغ (hot spot analysis) و خود همبستگی فضایی (morans i)، در نرم‌افزار  arc/gisاستفاده‌شده است.یافته ها: بر اساس بررسی های انجام‌گرفته، بلوک های شهر اردبیل به لحاظ شاخص‌های کیفیت مسکن در وضعیت نا برابر قرار دارند به‌گونه‌ای که، محلات و مناطق واقع در بخش های شمالی و شمال غربی به لحاظ برخورداری از شاخص‌های کیفیت مسکن در وضعیت نا مطلوبی می باشند و محلات مرکزی و جنوبی شهر از این نظر از وضعیت بهتری برخوردار می باشند.بحث و نتیجه گیری: الگوی توزیع نا برابری شاخص‌های کیفیت مسکن در شهر اردبیل به صورت خوشه ای بوده و همچنین بین کیفیت مسکن و طبقات اجتماعی در شهر اردبیل رابطه معنا داری وجود دارد. درنتیجه می‌بایست برنامه ریزی های شهر به ویژه برنامه ریزی های مسکن برای شهر اردبیل در بخش های شمالی و شمال غربی (بافت روستاشهری) بیشتر موردتوجه و مدنظر قرار گیرند.

Analysis of space inequalities focused on house quality indices (Case study: Ardebil urban regions)

Background and Objective: Housing is one of real phenomenon and primary subjects that human always face with and he/she is trying to it’s transition and finding proper , rational response for it. Currently , presented subject about housing at world level relate to deficiency and shortage of housing and resident units and also discussions about resident and housing units quality don’t regard in some places approximately. It is regarded for housing and resident planning in every city and finding housing quality space measurement response is one of basic requirements. So , the aim and purpose of current research is measuring housing indices space inequalities at Ardebil city in order to implementation correct and better planning for housing part.Method: Current research is applied according to aim purpose and it is analytical descriptive based on nature and used methodology. Requirement data were extracted from Ardebil city statistical data blocks at 1390. Research statistical society in Ardebil city at 1390 include statistical blocks. To investigation of inequality position of housing quality indices and recognition of space pattern , inequality development ; we have been used spatial statistical models , Hot Spot analysis, Morans I spatial auto correlation in Arc/GIS software.Findings: According to implemented studies , Ardebil city blocks are located in inequality position based on housing quality indices and also districts , regions and sectors which they are located on Northwest and Western parts ; have improper situation about housing quality indices , but central and southern sectors of this city have proper position in mentioned subject..Discussion and Conclusion: Housing quality indices with inequality distribution pattern in Ardebil city study by clustering method and also there is significant relationship between housing quality and social classes in this city. It is necessary to regard urban planning , housing plans in Ardebil city and Northern , Northwest ( Urban –Rural tissue) parts and they need more pay attention.