تاثیر قرق بر برخی خصوصیات شیمیایی و آلی خاک (مطالعه موردی: حوضه گنبد شهر همدان)

زمینه و هدف: چرای دام به‌عنوان یکی از آشفتگی‌های اکولوژیک  باعث تغییر در خصوصیات خاک و پوشش گیاهی مراتع می‌شود. هدف از این تحقیق مطالعه اثر قرق بر ذخایر میکروبی زی‌توده و برخی خصوصیات خاک مراتع حوضه گنبد شهر همدان است. یکی از این مناطق تحت قرق 20 ساله است و منطقه دیگر در خارج از منطقه حفاظت‌شده تحت چرای دام‌ است. روش بررسی: نمونه‌گیری خاک بر اساس روش سیستماتیک تصادفی انجام شد. پنج ترانسکت 1000 متری با جهت شمالیجنوبی به‌طور تصادفی در هر منطقه (قرق و چرا شده) به‌صورت جداگانه در نظر گرفته شد. نمونه‌برداری خاک در هر 100 متر ببا روش سیستماتیک تصادفی و در اردیبهشت ماه سال 95 انجام گرفت. عناصر مس، آهن، پتاسیم، منیزیم، منگنز و روی به‌وسیله طیف‌سنجی جذب اتمی، اسیدیته با دستگاه ph متر، وزن مخصوص ظاهری از روش کلوخه‌ای، نیتروژن کل از روش کجلدال، کربن آلی و ماده آلی خاک از روش اکسیداسیون تر والکی بلک و زیتوده میکروبی کربن به روش تدخین استخراج محاسبه شد. یافته ها: پس از انجام تجزیه و تحلیل‌های آماری مشخص شد که غلظت عناصر پتاسیم و روی در خاک منطقه قرق و غلظت عنصر منیزیم در خاک منطقه چرا شده افزایش معنی‌داری در سطح 5 درصد داشته است. اسیدیته خاک در منطقه چرا شده از 7.01 در منطقه قرق به مقدار 7.23 افزایش یافت. رطوبت خاک در منطقه چراشده کاهش معنی‌داری ‌یافته و از 27.11 درصد در منطقه قرق به مقدار 18.12 درصد رسیده بود. جرم مخصوص ظاهری خاک نیز در منطقه چراشده 1.16 گرم بر سانتی‌متر مکعب بود که در منطقه قرق کاهش معنی‌داری داشته و به 0.98 گرم بر سانتی‌متر مکعب رسید. زی‌توده میکروبی کربن در خاک مناطق قرق و چرا شده تفاوت معنی‌داری داشت. مقایسه میانگین زی‌توده میکروبی کربن در خاک مراتع گنبد نشان داد که این پارامتر از 0.83 گرم بر کیلوگرم در منطقه چرا شده به مقدار 0.95 گرم بر کیلوگرم رسیده و افزایش معنی‌داری داشته است. بحث و نتیجه گیری: نتایج به‌دست‌آمده نشانگر این نکته است که در منطقه قرق با اعمال قرق، خصوصیات خاک در مسیر توالی و رسیدن به شرایط ایده آل قرارگرفته‌ است اما همچنان این منطقه نیاز به توجه و ادامه حفاظت دارد.

Effects of Rangeland Exclosure on Chemical and Organic Properties of Soil (Case study: Gonbad Area)

Background and Objective: Grazing as one of ecological disturbances causes changes in soil characteristics of rangelands. This study was carried out to study the effect of Grazed pasture on plant cover, microbial deposits and some soil characteristics of Gonbad in Hamedan. Method: Five transects of 1000 meters were considered separately for soil characteristics in each region (grazed and ungrazed). Systematic sampling of soil was performed every 100 meters in May 2016. The elements of Cu, Fe, K, Mg, Mn and Zn were measured by atomic absorption spectrometer, acidity with pH meter, bulk density from clavicle method, total nitrogen from Kjeldahl method, organic carbon and soil organic matter by the oxidation method of Walkybak and Zeitous Carbon microbial was calculated by quenchingextraction method. Findings: After analyzing, it was determined that the concentrations of K and Zn in the soil of the sample area and the concentration of Mg in the soil of the control area increased significantly at 5% level. Soil acidity in the control area increased from 7/1 in the sample area to 7/23. Soil moisture content decreased significantly in the control area and from 27.11% in the sample area reached 18.12%. Soil bulk density in the control area was 1.16 g / cm3, which decreased significantly in the sample area and reached 0.98 g / g / cm3. The carbon microbial biomass was significantly differed in the soil of grazed and control areas. The comparison of the mean microbial carbon content in studied rangelands showed that this parameter ranged from 0.83 g / kg in the control area (grazed) to 0.95 g / kg and increased significantly. Discussion and Conclusions:  The exclosure area has been enclosed with exclosure, soil characteristics in the path of sequencing and achieving ideal conditions, but it still needs attention and continued conservation.