بررسی اثرات سیاست‌های مالیاتی و یارانه‌ای در راستای حفظ و پایداری منابع آب دشت کبودرآهنگ

زمینه و هدف: تغییرات آب و هوایی و محدودیت منابع آب های سطحی در دهه های گذشته، سبب بهره برداری بیش‌ازحد از منابع آب زیرزمینی شده است به‌طوری‌که سفره های آب زیرزمینی در اغلب دشت های کشور وضعیت مطلوبی ندارند. دشت کبودرآهنگ یکی از دشت های ممنوعه بحرانی کشور می باشد که با بحران آب مواجه است. این وضعیت مستلزم بکارگیری مدیریت صحیح سیاست های منابع آب زیرزمینی است. هدف این مطالعه تعیین اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی اعمال سیاست های مالیات و یارانه به ازای هر مترمکعب آب مازاد مصرف‌شده یا صرفه جویی شده به‌عنوان روش جایگزین قیمت گذاری می باشد.روش بررسی:  مطالعه حاضر با استفاده از روش برنامه‌ریزی ریاضی اثباتی و حداکثر آنتروپی مورد بررسی قرار گرفت. سیاست های مالیات و یارانه به ازای هر مترمکعب آب مازاد مصرف‌شده یا صرفه جویی شده در سه سناریوی 329، 658 و 987 ریال اعمال‌شده است. داده ها و اطلاعات موردنیاز با مراجعه به سازمان های ذیربط و با استفاده از تکمیل 141 پرسشنامه به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله‌ای توسط کشاورزان دشت کبودرآهنگ در سال زراعی 96-1395 تکمیل و جمع‌آوری گردید.یافته ها: نتایج نشان داد با اعمال سیاست های مالیات و یارانه به ازای هر مترمکعب آب مازاد مصرف‌شده یا صرفه جویی شده، سطح زیر کشت منطقه تغییر نخواهد کرد، بلکه الگوی کشت به سمت محصولاتی مانند جو، خیار و هندوانه سوق داده می شود. همچنین نتایج تحقیق نشان داد اعمال این سیاست ها علی‌رغم کاهش مصرف آب،  سبب افزایش بازده ناخالص کشاورزان می شود.بحث و نتیجه گیری:  اعمال سیاست های مالیاتی و یارانه به ازای هر مترمکعب آب مازاد مصرف‌شده یا صرفه جویی شده می تواند باعث ایجاد انگیزه در کشاورزان برای کاهش مصرف آب شود و جایگزین مناسبی برای سیاست قیمت گذاری آب کشاورزی باشد.

The Effects of Tax and Subsidy Policies to Maintain and Sustain Water Resources in Kaboodarahang Plain

Background and Objective: Over the past decades, climate changes and the limitation of surface water resources have caused excessive utilization of groundwater stocks, so that aquifers in most of the country’s plains have no favorable situation now. Kaboodarahang plain is as one of the critical forbidden plains of the country which is facing water crisis. The status entails employing proper management of groundwater resources policies. The present study focuses on the economic, social, and environmental impacts of applying tax and subsidy policies per cubic meter of consumed or saved surplus water as an alternative to pricing approach.Method: This study was conducted and investigated via using Positive Mathematical Programming and Maximum Entropy Planning. Tax and subsidy policies were applied per cubic meter of surplus used or saved surplus water in three varying scenarios e.g. 329, 658 and 987 Rials. Needed data and information were obtained by referring to relevant organizations and 141 questionnaires completed via multistages cluster sampling method amid farmers of Kaboodarahng Plain during 20162017.Findings: The results showed no significant change in the area under cultivation by applying tax and subsidy policies per cubic meter of surplus water consumed or saved, while rather drives the cropping pattern towards certain crops e.g. barley, cucumber and watermelon. Also, the outcomes of the research proved that applying the foregoing policies, besides reducing water consumption would increase the gross profit of target farmers.Discussion and Conclusion: Applying tax and subsidy policies per cubic meter of used or saved surplus water could not only motivate farmers to reduce their water consumption but provide a good alternative to water pricing policy.