مکان یابی اراضی مستعد توسعه درونزا در بافت فرسوده با بهره گیری از مدل تحلیلی f’anp؛ (نمونه موردی: محله شهید آوینی مشهد)

زمینه و هدف: بافت هایی که در گذشته و در فرآیند زمانی طولانی شکل گرفته، با رشد جمعیت شهرنشینی و توسعه شهرها، به مرور دچار ضعف عملکردی شده است. از طرفی دیگر، تاثیرات رشد بی رویه جمعیت شهری، منجر به رشد پراکنده و پیدایش پدیده حاشیه نشینی شده است؛ که مسائل و مشکلات خاص خود را ایجاد کرده است. این در حالی است که اراضی درون شهری به دلیل وجود زیر ساخت ها و امکانات شهری، بهترین گزینه برای توسعه های شهری می باشد. بر این اساس در مقاله حاضر با تدوین معیارها و شاخص های شناسایی اراضی مستعد توسعه درونزا، از متون نظری و تجارب عملی، به مکان یابی این اراضی در بافت فرسوده محله آوینی شهر مشهد پرداخته است.روش بررسی: در همین راستا به منظور درک مفهومی و کارشناسی از ویژگی های اراضی مستعد توسعه درونزا، پرسشنامه ای در زمستان سال 1397 بر مبنای چارچوب نظری تدوین و توسط متخصصان و کارشناسان شهرسازی تکمیل شده است. روش تحقیق در این مقاله، از یک سو روش تحلیلی f’anp، که تلفیقی از روش های تحلیلی عاملی و anp، و از سوی دیگر تحلیل داده های ثانویه مربوط به مکان یابی اراضی مستعد توسعه درونزا در سیستم اطلاعات جغرافیایی gis است.یافته ها: از بین تمامی عامل های تاثیر گذار بر شناسایی اراضی مستعد توسعه درونزا در محله شهید آوینی، معیارهای عملکردی و دسترسی و شاخص های مرتبط با آنها، بیشترین اولویت و اهمیت را در مکان یابی این اراضی دارد و قطعات با کاربری بایر و تولیدی و کارگاهی که در بخش های شمال و شمال شرقی محله قرار گرفته است، با وزن مکانی بین شش (6) تا نه (9)، از اولویت بالاتری نسبت به سایر قطعات، جهت انجام فرآیند توسعه درونزا برخوردار است.بحث و نتیجه گیری: یافته های این مطالعه نشان می دهد که، از بین تمامی عامل های تاثیر گذار بر شناسایی اراضی مستعد توسعه درونزا در محله شهید آوینی، معیارهای عملکردی و دسترسی و شاخص های مرتبط با آنها، بیشترین اولویت و اهمیت را در مکانیابی این اراضی دارند؛ علاوه بر این، قطعات با کاربری بایر و تولیدیکارگاهی که در بخش های شمال و شمال شرقی محله قرار گرفته اند، با وزن مکانی بین شش (6) تا نه (9)، از اولویت بالاتری نسبت به سایر قطعات، جهت انجام فرآیند توسعه درونزا برخوردار اند.

Site Selection of Appropriate Lands for Internal Development in Eroded Urban Fabrics Using the F’ANP Analytical Model(Case study: Shahid Avini neighborhood of Mshhad)

Background and Objective: Tissues that have been formed in the past and throughout a long process have been gradually weakened with the growth urbanization and urban development. On the other hand, the impacts of the immense growth of urban populations have led to a dispersed growth and the emergence of the marginalization phenomenon, having resulted in its own distinct problems. Yet, it is wellagree that the urban areas are the best option for urban development due to their existing infrastructure and urban amenities. Accordingly, the present paper seeks to locate these lands in the eroded urban fabrics of the Avini neighborhood by compiling the criteria and indices from theoretical texts and practical experiences to identify the lands susceptible to internal development.Method: In this regard, in order to reach a conceptual understanding and expert knowledge concerning the features of the lands susceptible to internal development, a questionnaire based on the theoretical framework was developed and completed by the urban planning experts on the one hand, the research method in this paper is, an F’ANP analytical method which is a combination of the functional analytical methods and the ANP; on the other hand, it is a secondary analysis of the location of the land susceptible to the development of an endogenous GIS.Findings: The findings of this study acknowledged that among all the factors affecting the identification of the lands susceptible to internal development in the Shahid Avini neighborhood, the performance criteria, and the accessibility and the related indicators attained the highest priority and prominence in locating these lands. Furthermore, a number of the parts related to the brownfields and the workshop located in the north and northeast areas of the neighborhood had a higher priority compared to the other parts to carry out the process of endogenous development with a weight between six and nine.Discussion and Conclusion: In line with the results of this study, among all the factors affecting the identification of the lands susceptible to internal development in Shahid Avini neighborhood, performance criteria and access and related indicators have the highest priority and importance in locating these lands. In addition, parts with barren use and productionworkshop located in the northern and northeastern parts of the neighborhood, with a spatial weight between six to nine, have a higher priority than other parts to perform the process of internal development.