ارزیابی اثرات توسعه بر محیط‌زیست شهرستان طرقبه شاندیز با به‌کارگیری مدل تخریب

زمینه و هدف: مدل تخریب از جمله روش های ارزیابی اثرات محیط زیستی است که اثرات فعالیت های انسانی را به صورت کمی بیان می کند. هدف از به کارگیری این مدل، شناسایی عوامل تخریب و درجه آسیب پذیری بوم سازگان ها به منظور پیش گیری از تخریب آتی توسط پروژه های دیگر و نشان دادن امکان توسعه در آینده، به تصمیم گیرندگان است.روش بررسی: نخست محدوده شهرستان به 94 شبکه کاری 1600 هکتاری تقسیم و با استفاده از نقشه کاربری سرزمین، مشاهدات میدانی و نظرات کارشناسی، تعداد 14 عامل تخریب شناسایی و شدت آن ها تعیین شد. سپس، آسیب پذیری اکولوژیک و تراکم فیزیولوژیک محاسبه و پس از آن با استفاده از رابطه تخریب، ضرایب تخریب به دست آمد. درنهایت کلیه شبکه ها بر اساس نظریه فازی به 4 پهنه با توانایی توسعه بیش تر، نیازمند بازسازی، نیازمند حفاظت و غیر قابل توسعه تقسیم شدند.یافته ها: طبق نتایج نهایی از مجموع 94 شبکه، 22 شبکه که معادل 23.40 درصد مساحت شهرستان است، نیازمند بازسازی، 37 شبکه که معادل 39.36 درصد مساحت شهرستان است، غیر قابل توسعه و 35 شبکه نیز که 37.22 درصد مساحت شهرستان را به خود اختصاص می دهد، مستعد توسعه هستند.بحث و نتیجه گیری: اثرات فعالیت های مخرب (که عمدتا اثرات مخرب ناشی از فعالیت های گردش گری) در منطقه بارز بوده به طوری که فعالیت های مخربی نظیر تغییر کاربری از یک سو و از سوی دیگر زباله ریزی و آلودگی رودخانه ها به منطقه از عوامل اصلی تخریبند. از مجموع 94 شبکه، 21 شبکه به دلیل وجود گسل ها و 16 شبکه به دلیل قرار گرفتن در محدوده منطقه حفاظت شده بینالود، غیر قابل توسعه می باشند. 35 شبکه دارای اولویت های اول تا سوم توسعه هستندکه دارای تراکم فیزیولوژیک پایین بوده و 22 شبکه نیز به دلیل تراکم فیزیولوژیک بالا و شدت زیاد عوامل مخرب، دارای ضرایب تخریب بالا بوده و نیازمند بازسازی هستند؛ لذا باید از هرگونه توسعه بدون برنامه ریزی در آینده در این قسمت ها، خودداری شود.

Environmental Impact Assessment on Torghabeh-Shandiz Township using Degradation Model

Background and purpose: Land degradation modeling is one of the environmental impact assessment methods that quantitatively represent the effects of human activities. The purpose of applying this model is identifying vulnerability factors and destruction of ecosystems, to prevent further destruction by other project and also to show feasibility of future development to decision markers.Method: first The study area was partitioned into 94 cells, 1600 ha each and then Fourteen degradation factors were identified along with their intensity using land use map, field observations and expert views. So the determination of ecological susceptibility and physiological density was determined and all cells were classified to 4 categories: recommended for development, zones that require reconstruction, protection and cells hadn’t development potential based on fuzzy theory.Results: The results show that from 94 cells, 22 cells (23.40% of the total area) require reconstruction, 37 cells (39.36% of total area) have no development potential, and 35 cells (37.22% of total area) are recommended for development. Discussion and Conclusion: The effects of destructive activities (which are mainly destructive effects of tourism activities) in the region are obvious, so that destructive activities such as land use change and river pollution to the region on the one hand. They are the main causes of destruction of the 94 cell, 21 cell due to faults and 16 cell due to being in the Binalood protected area, have no development potential. 35 cell are recommended for development in first to third priorities, these cells are in low physiological density area and 22 cell due to high physiological density and severity destructive agents has a high degradation coefficient and need to be reconstructed, and therefore any future development in this area, should be excluded.