استفاده از شاخص‏های زیستی ماکروبنتوزها در تعیین سلامت اکولوژیکی آب (مطالعه موردی: حوضه آبخیز بختگان)

زمینه و هدف: از آن‌جایی‏‏‏که گونه‏های ماکروبنتوزها به طور قابل توجهی نسبت به آلودگی‏های محیط‌زیست حساسیت نشان می‏‏‏‏‏دهند؛ می‏توان از تغییرات ساختار اکولوژیک آن‌ها برای استنتاج بار آلودگی وارد شده به اکوسیستم استفاده کرد. لذا مطالعه حاضر با هدف شناسایی ماکروبنتوزها ساکن و هم‌چنین به منظور ارزیابی کارایی شاخص‌های تک معیاره و چند معیاره برای تعیین سلامت اکولوژیکی آب حوضه آبخیز بختگان در شهرستان اقلید انجام شد.روش بررسی: از نمونه‏بردار سوربر جهت نمونه‌برداری از 8 ایستگاه در طول مسیر رودخانه سفید و گاوگدار که از سرچشمه‌های مهم رود کر در حوضه آبی بختگان است،  استفاده شد. ویژگی‌های شیمیایی شامل bod، cod، نیترات، نیتریت، فسفات، آمونیاک و کلی‍فرم مدفوعی در آزمایشگاه و ویژگی‌های فیزیکی دما، ph، هدایت الکتریکی، اکسیژن محلول، سختی کل و کدورت در محل نمونه‌برداری اندازه‌گیری شد.یافته‏ها: تعداد 8161 ماکروبنتوزها در 14 راسته و 24 خانواده شناسایی شدند که بیش‌ترین فراوانی متعلق به راسته amphipoda، خانواده gammaridae با فراوانی 66 درصد بود. ضریب همبستگی اسپیرمن (0.81 = r)، نشان داد که بین شاخص زیستی bmwp/aspt  و ویژگی‌های زیستی وابستگی‌ بیش‌تری وجود دارد.بحث و نتیجه‏گیری: گرچه نتیجه‌ی تحلیل‌های آماری بیان‍گر عدم اختلاف معنی‌دار آماری بین شاخص‏های مورد مطالعه در ایستگاه‌های شاهد و غیر شاهد بود (sig>05.0)، اما تایید می‌کرد که کیفیت زیستی آب در تمام ایستگاه‏ها در سطح متوسط به پایین می‌باشد. نتیجه‏گیری نهایی، ضمن تعیین بهترین شاخص، آن بود که وضعیت اکوسیستم مطالعه شده، مطلوب نیست.

The Use of Macroinvertebrate Biotic Indices for Water Ecological Quality (case study: Bakhtegan Basin)

Background and Objective: macroinvertebrates communities are very sensitive to environmental pollution. Therefore, we can use to derive the pollution load entering to the ecosystem via their ecological structures. This study aimed to identify macroinvertebrates as well as indicator to evaluate the ecological health of water in the Eghlid.Methods: Thirteen physicochemical parameters have been measured including BOD, COD, NO3, NO2, PO4, NH4, Fecal Coliforms, Temperature, pH, EC, DO, Total Hardness and Turbidity in Eghlid Rivers (Sefid and Gavgodar parts), Fars province Iran. Findings: Based on the results, 8161 macroinvertebrates were identified from 14 orders and 24 families with 66 % frequency of Gammaridea belong to Amphipoda order as the most collected family.Discussion and Conclusion: With regard to Spearman correlation (r=0.81), the BMWP/ASPT index had the most dependency with the abiotic parameters. Although, the results didn’t show any significant differences between references and impaired stations (sig > 0.05), but the category of water ecological quality was in moderate to low in all studied stations. This study concluded the ecological status of water in the studied area is not desirable.