اولویت‌بندی عناصر پیاده‌راه‌های تفریحی با هدف ارتقای شفابخشی به کمک ادراکات حسی

زمینه و هدف: توجه به شفابخشی از طریق پیاده‌راه‌های تفریحی می‌تواند باعث بهبودِ سلامتِ روح و جسم و افزایش میزان بهداشت روان شهرنشینان شود. یکی از مهم‌ترین ابعاد منظر پیاده‌راه‌های تفریحی، عناصر طراحی به کار گرفته شده در آن‌هاست که به دو گونه محسوس و ذهنی دسته بندی می شوند. پژوهش‌های بسیاری مولفه‌های طراحی موثر بر سلامت و آسایش شهروندان را بررسی نموده اند؛ اما تا کنون نگاه جامعی که ارتباط بین عناصر منظر پیاده‌راه‌های تفریحی ومولفه‌های شفابخشی را همراه بادر نظر گرفتن نقش حواس پنج‌گانه انسان مورد مطالعه قرار داده باشد؛ انجام نشده است.این مقاله در پی شناخت ابعاد موثر پیاده‌راه‌های تفریحی بر شفابخشی کاربران به کمک حواس پنج‌گانه است.روش بررسی: رویکرد پژوهش از نوع کیفی است.به‌طور کلی، داده های مورد استفاده در تحقیق حاضر در دو بخشِ داده های مستخرج از مطالعات پیشین و داده های مستخرج از پرسش‌نامه کاربران متخصص به دست آمده‌اند. ابتدا با روش کتابخآن‌های و استدلال منطقی به تبیین و اولویت‌بندی ابعاد موثر و مولفه‌ها پرداخته شد. سپس از طریق فرایند تحلیل شبکه ای فازی به تحلیل نظر متخصصان پرداخته شده است و در انتها به منظور اولویت‌بندی نهایی عناصر پیاده‌راه، نتایج حاصل از هر دو مرحله ی قبل به کمک نرمال کردن، یکپارچه شده است.یافته‌ها: در میان تمامی حواس، حس بینایی بیش‌ترین نقش را دارا می باشد. همچنینعناصر طبیعی در ایجاد شفابخشی از سایر عناصر پیاده‌راه موثرتر می باشد؛ همچنین بیش‌ترین میزان شفابخشی در زمینه ی شفای احساسی/روانی روی خواهد داد.بحث و نتیجه‌گیری: مشاهده مناظر طبیعی (محرک وجه دیداری و بصری) و در معرض عناصر طبیعی قرار گرفتن (محرک حس لامسه بویایی و شنیداری) می‌تواند عوامل تنش زای روان شناختی را کاهش و رفاه بیولوژیکی را افزایش دهد، همچنین سبب بهبود اضطراب های درونی می‌شوند.

Prioritizing Elements of Recreation Footpaths to Promote Healing with the Help of Sense Perceptions

Background and Objectives: Consideration of Healing through recreational footpaths can improve mental and physical health and increase the mental health of city dwellers. One of the most important dimensions of recreational footpaths is design elements used in them which are categorized into two tangible and subjective species. Many researchers have investigated the effective design components on the health and welfare of citizens; but a comprehensive look at the relationship between landscape elements of recreation footpaths and healing components with regard to the role of the human senses has not been carried out yet. This article seeks to identify effective dimensions of recreation footpaths and their impact on healing the users with the help of the five senses.Method: The research approach is qualitative. In a general view, all the used data in this research obtained from two ways; review of previous researches and experts’ vote. At first, efficient dimensions and components were clarified and prioritized using library methods and logical reasoning; then experts’ recommendations had been analyzed and discussed through fuzzy Analytic Network Process (FANP). At the end, the results of both previous stages were integrated using normalization in order to finalize the priorities of footpath elements.Findings: The findings emphasized that “Sight” has the most impact on perception and healing components, among other senses. Also, natural elements have the most impact on the healing through footpath elements. And the highest proportion of healing will occur in ‘emotional / psychological healing’.Discussion and Conclusion: Seeing natural landscapes (through sight and visual aspects) and being in touch with nature (through olfactory, tactile and audible senses), can decrease the psychological stresses and Increase biological wellbeing as well as heal internal anxiety.